Voor het eerst in 13 jaar zit er veel financiële ruimte in de begroting, omdat we vanuit het Rijk veel meer geld krijgen. En dat geld komt als geroepen, want we staan voor een aantal hele grote uitdagingen. De tweedeling in de samenleving die steeds groter wordt en het klimaatprobleem zijn met stip de twee grootste uitdagingen om nu aan te pakken.
Beschouwing Begroting 2023-2026
Leiderschap
Deze tijd vraagt om leiderschap. Leiders met lef. Leiders die voor de troepen uitlopen en de weg wijzen. Leiders met een langetermijnvisie. Niet om wethouders die voorstellen het bij de volgende Zomernota op te pakken. Of wachten tot het Rijk alles betaalt. Of die stil blijven zitten tot alle rapporten binnen zijn. Deze tijd vraagt om leiders die alles, echt alles uit de kast halen om de grote uitdagingen nu aan te pakken.
Prioriteiten
Terwijl de biodiversiteit in duizelingwekkend tempo terugloopt, de temperatuur in zo’n zelfde duizelingwekkend tempo omhoog gaat en het grondwaterpeil nog steeds een meter te laag is na weer een gortdroog jaar, komt BBE met een motie bitterbal en laat de VVD een proefballonnetje op over het heropenen van de luchthaven. Ik kan me geen schrijnender illustraties indenken van het stellen van de verkeerde prioriteiten.
Wat meer is er nodig om deze coalitie de noodzaak te laten inzien van het investeren in biodiversiteit, in vergroening, in de opwek van duurzame energie en in het verduurzamen van woningen in het tempo wat past bij de ramp die zich aan het voltrekken is?
Deze coalitie kiest er bewust voor om wel geld te steken in een subsidie op het maken van afval en om wel geld te steken in een subsidie op parkeren. Deze coalitie kiest er bewust voor niet te investeren in de verduurzaming van huizen of in het wegwerken van de problemen die van generatie op generatie worden doorgegeven.
De blik is gericht op vandaag, niet op morgen. Dat is op z’n best roekeloos en op z’n slechtst onverantwoord.
Klimaatmigratie
Voor iedereen die denkt: “Die asielzoekers, vang die toch op in de eigen regio”. Tegen die mensen zou ik willen zeggen: word wakker, zet je schrap en help mee. Want wat we nu zien is maar een rimpeling in het water. De golven komen nog. En die komen snel.
De Nijl voert steeds minder water af. En voor wie denkt: “Ach, dat is alleen een rivier in een woestijn in een land hier ver vandaan: er wonen alleen al in Egypte 90 miljoen mensen die voor hun leven afhankelijk zijn van die rivier. Wij zijn hun vluchtregio.
2040
Klimaatverandering neemt in Irak inmiddels apocalyptische vormen aan. Zomertemperaturen van boven de 50 graden zijn het nieuwe normaal. En de verwachting, let op: niet het doemscenario, is dat de Eufraat en de Tigris nog voor het jaar 2040 opgedroogd zijn. Dat is 15 jaar vanaf nu.
Realistisch asielbeleid
In een wereld die geopolitiek steeds minder stabiel is, is dat een recept voor grote conflicten en volksverhuizingen. Klimaatmigratie is binnen Irak al in volle gang. Dat gaat niet binnen die regio blijven, die migratie gaat heel snel ook deze kant op komen, of je nu wilt of niet. Dat vraagt om een realistisch asielbeleid, ook in Enschede.
Moties
Om de noodzakelijke middelen vrij te maken voor vergroening en verduurzaming, dienen we het amendement ‘Vergroeningsagenda’ van GL mede in. Daarbij moeten we ook het goede voorbeeld geven. Daarom steunen we de motie ‘Carnivoor, geef het door’ en dienen we de motie ‘Internationale dienstreizen’ (PvdD) en de motie ‘1000 huizen extra verduurzamen’ in.
Kansengelijkheid
8 jaar geleden antwoordde de toenmalig lijsttrekker van de VVD op de vraag: “Is er armoede in Enschede?” met een “Nee”. Hij werd er om weggehoond. En terecht. 12% van de kinderen in Enschede groeit in armoede op. Dat soort getallen zijn geen rafelrandjes aan een goed systeem. Het is een politieke keuze.
Voor wat betreft het aanpakken van armoede en het verkleinen van de tweedeling in de samenleving hebben we al eerder geconstateerd dat het creëren van Kansengelijkheid een randvoorwaarde is. Maar rond Kansengelijkheid in deze begroting is het een beetje als kippensoep waar de kip alleen overheen gevlogen is. Het wordt wel benoemd, maar er wordt niets aan gedaan.
Het onderwerp bespreken we nog deze maand in deze raad, maar als we er nu geen middelen voor reserveren, staan we een jaar lang stil. Daarom dienen we het amendement Budget Kansengelijkheid (EA) in.
Daarnaast dien ik vanuit het thema kansengelijkheid ook de motie kinderen van kansarme nieuwkomers zoveel mogelijk betrekken in, en mede namens het CDA de motie om ook namens het MBO een studentambtenaar te krijgen.
Toekomst
Met klem vraag ik alle partijen in deze raad verder te kijken dan vandaag. Deze begroting moet groener en kansengelijker. We mogen geen genoegen nemen met een glas dat half vol is. De tweedeling in de samenleving vertaalt zich ook in een steeds grotere groep die het niks meer lijkt te kunnen schelen. Steeds meer mensen haken af. De enige manier om dat op te lossen is door nu voor de toekomst te kiezen.