Betoog begroting Gemeente Eindhoven 2025

Voorzitter,

Ik ga positief beginnen: Het gaat goed in Eindhoven, we mogen enorm trots zijn op onze stad en regio! Veel mensen hebben het goed, de economie bloeit dankzij de goede samenwerking in onze regio, en de stad gaat steeds meer bruisen. We staan er als gemeente financieel goed voor, nog wel in ieder geval, dus dat is een positief uitgangspunt. 

Maar voorzitter, laten we er dan ook voor zorgen dat het met iederéén in onze stad goed gaat, en dat het óók nog goed gaat met de toekomstige generaties! En daar zit een grote zorg. Er komt minder geld vanuit het Rijk naar de gemeentes, terwijl de gemeentes steeds meer taken krijgen. Het Rijk toont zich geen betrouwbare overheid onder het kabinet Schoof, of misschien beter gezegd: Kabinet Schoof-af-op-gemeentes. 

Voorzitter, wij willen graag samen morgen mooier maken. Graag samen met de inwoners, bedrijven en maatschappelijke instellingen, maar ook samen met het Rijk.
Want hoe kunnen wij ervoor zorgen dat Eindhovenaren kunnen blijven genieten van sport en cultuur, als daar de BTW waarschijnlijk omhoog gaat? 
Hoe kunnen we in Eindhoven kansengelijkheid van kinderen vergroten, als er flink bezuinigd gaat worden op de Rijke Schooldag? 
En hoe kunnen we in onze regio Brainport voorop blijven lopen als kenniseconomie, als het Rijk de grootste bezuinigingen op onderwijs en wetenschap van de eeuw doorvoert? 
Het water staat de gemeentes steeds meer aan de lippen. En het water aan de lippen zou natuurlijk alleen goed nieuws zijn, als het om het water zou gaan in een buitenbad bij de – overigens verder keimooie – Tongelreep. 


Voorzitter, ik zal vanaf nu verder ingaan op de thema’s Klimaat, Kansengelijkheid en Vrijheid. 

Het klimaat verandert, en dat wordt helaas steeds zichtbaarder door de wereldwijde natuurrampen. We kunnen daarom niet achterover leunen en wachten tot een ander óók iets doet. Iedereen is medeverantwoordelijk om klimaatverandering tegen te gaan, wij dus ook.  

Het is belangrijk dat we eerlijk en gebaseerd op feiten het gesprek met elkaar hierover voeren. Dat we niet de kop in het zand steken voor veranderd beleid vanuit het Rijk, of voor de impact dat we als stad niet meer mee doen met de EU-klimaatmissie. Zodat we weten wat de situatie is, waar we moeten bijsturen, en dat we zo goed mogelijk kunnen inschatten welke maatregelen effect hebben.

Om te weten wat de situatie is, moeten we goede informatie hebben over de CO2-uitstoot, daar vragen we al jaren aandacht voor. We zijn dan ook blij dat ClimateView begin 2025 komt, maar we vinden deze nog niet volledig. Naast de directe CO2-uitstoot, moet óók de indirecte CO2-uitstoot, de real time uitstoot en andere vormen van uitstoot worden gemeten. Zodat we écht kunnen monitoren en bijsturen, in plaats van blijven sturen in de smog. Daarom dienen wij motie BM27 in met de titel ClimateView 2.0, van de hand van Mevrouw Becker, en met dank aan GroenLinks voor het mede-indienen. 


Maar niet alleen het eerlijke verhaal en meten is noodzakelijk, we moeten ook als de wiedeweerga gaan bijsturen waar mogelijk. Dit moet over alle beleidsterreinen bekeken worden. En waar het in het ene beleidsterrein niet mogelijk is vanwege veranderd beleid in Den Haag of Europa, of omdat het onze inwoners onevenredig hard zou raken, daar moet gekeken waar een ander beleidsterrein meer kan doen. 

Een belangrijke verduurzamingsslag is te maken met de energietransitie naar duurzame energiebronnen. We kijken daarom uit naar het debat over het gemeentelijke energiebedrijf later deze maand en wat de impact is op de klimaatdoelen en op onze inwoners.

Daarnaast is er veel klimaatwinst te halen bij vervoer. We zetten daarom in op lopen, fietsen en een goed OV: lokaal, nationaal en internationaal. Ook duurzame vormen van deelmobiliteit kan het inwoners gemakkelijker maken om de auto te laten staan en te kiezen voor duurzaam vervoer. We zijn dan ook blij dat het college vorige week in reactie op onze vragen heeft toegezegd om zich in te zetten extra ruimte te zoeken voor deelmobiliteit bij de kadernota. En als het aan ons ligt, zien we graag spiergedreven deelfietsen in onze stad verschijnen.

Voorzitter,
Gisteren ging mijn dochter voor het eerst naar school om een ochtend te wennen. Trots zwaaide ze door het raam naar haar juffen van de dagopvang, hing ze haar rugzak aan de kapstok bij de kleuters, en stapte ze aan de hand van haar grote broer de klas binnen. Vol enthousiasme haar toekomst tegemoet. En die toekomst wordt mede gevormd dankzij de geweldige inzet van alle pedagogisch medewerkers en docenten. Vanaf deze plaats wil ik hen dan ook hartelijk danken voor hun werk.

Voorzitter,

Kansengelijkheid begint bij goed onderwijs, en daar blijven wij ons als onderwijspartij natuurlijk voor inzetten. We blijven ons inzetten voor Mega Belangrijk Onderwijs, oftewel het MBO, goede kinderopvang, voldoende docenten, voldoende woningen voor docenten en studenten, passend onderwijs en voor een Rijke Schooldag. We sluiten ons daarom aan bij de vraag van het CDA om de toezegging over de Rijke Schooldag op schrift te krijgen. 

Leren en ontwikkelen doe je niet alleen op school, maar ook in de vrije tijd. De bibliotheek is hierbij een belangrijke plek. We zijn blij dat we de stadsdeelbibliotheken gaan uitbreiden, dat de eerste bibliotopen geopend zijn en er inmiddels 6 bibliotopen in de planning staan, verspreid over de stad. Complimenten hiervoor. 

Graag kijken wat daarnaast nog extra mogelijk is in de stadsdelen waar geen bibliotoop komt. Zoals dhr. Van Dooren ook al zei, is er óók behoefte aan een bibliotheekvoorziening in Meerhoven, er werden 750 handtekeningen opgehaald bij een petitie. Daarom dienen we BM30 Realisatie van een bibliotheek en buurthuisfunctie in Meerhoven van het CDA mee in, in navolging op onze gezamenlijke raadsvragen.

Voor D66 is vrijheid een belangrijke waarde. Vrijheid om te zijn wie je bent, om te houden van wie je wilt, en om eigen regie te hebben op je eigen leven. 

Voor vrijheid is veiligheid een belangrijke randvoorwaarde. Wie zich niet veilig voelt, kan zich niet vrij bewegen. Daarom blijven we ons inzetten tegen straatintimidatie en we zijn blij dat daar deze begroting weer inzet op is. 
 
Vrijheid is ook de mogelijkheid hebben om te ontspannen, vrienden of familie te ontmoeten, lekker te spelen, sporten of te genieten van cultuur en evenementen in je vrije tijd. 
 
We blijven ons natuurlijk inzetten voor toegankelijke en schone speeltuinen en voor sporten in de openbare ruimte. We kijken dan ook uit naar het beleidsvoorstel over sporten in de openbare ruimte waar het college in het 1e kwartaal van 2025 mee komt.
 
Maar we willen dit alvast meegeven: We maken graag beter gebruik van de openbare sportplekken die we al hebben, en van de openbare sportplekken die in de toekomst worden aangelegd. Na zonsondergang kan er nu geen gebruik van worden gemaakt, wegens gebrek aan verlichting. We vragen het college daarom om te onderzoeken op welke plaatsen verlichting aangebracht kan worden, en om bij nieuwe sportplekken dit altijd in overweging te nemen. Daarom dienen we motie BM06A in met de titel “Laat Eindhoven niet in het donker buiten spelen en sporten”. Met dank aan ons commissielid Marieke Onstenk-Peeters voor haar werk. En dank aan GroenLinks en PvdA voor het mede-indienen.

Voorzitter,
 
Tot slot wil ik graag alle betrokken ambtenaren bedanken voor hun inzet om te komen tot deze begroting. Dat de begroting steeds leesbaarder wordt, is een compliment waard. 

Tot zover voorzitter.