Bijdrage commissievergadering 25 juni 2025

Miljoenen over, maar belangrijke plannen blijven liggen.
Het persbericht over de jaarrekening 2024 van de provincie Drenthe leek wel een winstbericht van een commercieel bedrijf: met trots werd gemeld dat er miljoenen over zijn. Maar D66 ziet weinig redenen voor een feestje.

1. Rekeningsaldo 2024: ruim €72,5 miljoen positief
2. Rekeningresultaat: ruim €33 miljoen positief
3. Vrij besteedbaar na overhevelingen: ruim €14 miljoen

Dat betekent dat er per inwoner ruim €143 wel is begroot, maar uiteindelijk niet is uitgegeven. Voor D66 is dat onacceptabel.

Veel plannen, geen uitvoering
In het Drents Parlement zijn het afgelopen jaar talloze goede voorstellen gedaan. Toch liepen veel initiatieven stuk op een veelgehoorde reden van het college: ”Er is geen geld beschikbaar.”. En nu blijkt dus dat er uiteindelijk ruim €28 per Drent vrij beschikbaar is gebleven. Daarmee hadden we Drenthe mooier, duurzamer en leefbaarder kunnen maken.

D66 maakt zich zorgen over de manier waarop de provincie haar begroting opstelt. Voor het tweede jaar op rij waarschuwt ook de accountant: het voorspellend vermogen van de begroting moet beter. Het is aan het college om realistisch, haalbaar én doelgericht te begroten.

Grote onderbesteding: programma Landelijk Gebied
De grootste onderbesteding zit in het programma Landelijk Gebied (DPLG). Terwijl natuurherstel en perspectief voor boeren in Drenthe urgent zijn, blijft het college afwachten op landelijke richtlijnen. D66 vindt dat Drenthe, net als provincie Gelderland, het voortouw kan nemen. We kunnen niet blijven wachten terwijl de opgaven urgent zijn. Zeker voor de PAS-melders die nog steeds in onzekerheid zitten.

Daarnaast zien we dat projecten vaak vastlopen door trage besluitvorming van andere partijen. De provincie, als co-financier of subsidiegever, komt dan niet tot besteding. Eerder pleitte D66 al voor een nieuw afsprakenstel: meer grip op de uitvoering en duidelijkheid over verantwoordelijkheden. We willen weten of het college hier stappen in heeft gezet, of dat het tijd is voor een motie vanuit Provinciale Staten.

Meer grip op financiën en uitvoering
D66 vindt dat de provincie een betrouwbare financier moet zijn, en tegelijkertijd meer grip moet krijgen op haar eigen huishoudboekje. Dat betekent duidelijke afspraken, realistische planningen én durf om door te pakken waar het kan.

Waterkwaliteit blijft onder de maat
Tot slot: de waterkwaliteit in Drenthe blijft zorgelijk. Geen van de vier waterschappen haalde de kwalificatie ”goed” volgends de Europese Kader Richtlijn Water (KRW). De ecologische toestand van ons oppervlaktewater is vaak zelfs slecht. D66 dringt er opnieuw op aan: maak werk van de inhaalslag die nodig is om de KRW-doelen in 2027 wél te halen. Het verbeteren van de kwaliteit van grond- en oppervlaktewater is voor ons essentieel – net als duurzaam natuurherstel.

Vooruit met ambitie, heldere keuzes in de Voorjaarsnota
De Voorjaarsnota is hét moment om richting te geven aan de begroting voor 2026. Voor D66 Drenthe is het meer dan een technische voorbereiding: het is een fundament onder de keuzes die we als provincie maken. En die keuzes moeten ambitieus, duurzaam en toekomstgericht zijn.

Daarom pleit D66 voor duidelijke speerpunten in de komende begroting. Geen vrijblijvende opsommingen, maar concrete doelen die bijdragen aan een groen, sociaal en leefbaar Drenthe.

🌱 Natuur, klimaat en landbouw
D66 wil dat de provincie werk maakt van natuurherstel, kringlooplandbouw en duurzame voedselproductie. Intensieve landbouw en het gebruik van pesticiden blijven we kritisch volgen. En als het gaat om waterkwaliteit is ‘intensiveren’ zoals GS noemt – voor ons niet genoeg. D66 wil maximale inzet om de doelen van de Kader Richtlijn Water (KRW) in 2027 te halen. Want schoon water is geen luxe, maar een basisvoorwaarde.

Ook vragen we aandacht voor een inclusieve faunavisie. Daarin past géén wolfvrije regio. De natuur is geen menukaart waaruit je selectief kunt kiezen.

⚡Energie en duurzaamheid
D66 staat positief tegenover de huidige milieustrategie en de inzet op verduurzaming. We steunen volop de keuze voor decentrale, duurzame energie, met oog voor participatie en circulariteit.

Duurzame energieprojecten moeten niet alleen bijdragen aan de energietransitie, maar ook kansen bieden voor mensen om mee te doen. Daarom blijven we aandacht vragen voor energiearmoede en eerlijke participatie.

🏡 Wonen en leefomgeving
Gezondheid, bodemkwaliteit en leefkwaliteit horen bij elkaar. D66 wil dat hergebruik, circulair bouwen en een goede landschappelijke inpassing standaard worden meegenomen bij nieuwe woningbouwplannen.

Wij zien duurzaamheid en circulariteit niet als obstakels, maar als kansen om Drenthe toekomstbestendig in te richten. En als provincie moeten we zorgen dat ook bij woningbouw in alle gemeenten de norm van 30% sociale huur wordt gehaald. Dat vraagt om actieve sturing en heldere kaders.

🎭 Kunst en cultuur als basis voor leefbaarheid
Voor D66 is kunst en cultuur erg belangrijk. Het is essentieel voor een rijk woon- en leefklimaat. Daarom pleiten we voor extra stimulans op dit gebied, samen met andere thema’s die bijdragen aan een sterke provincie.

❓Tot slot: een onverwachte bijlage…
Bij de Voorjaarsnota troffen we een opmerkelijke bijlage aan. Maar wat is het precies?

Is dit de vernieuwde bestuursstijl die door BBB is beloofd?
Is dit een tussentijdse evaluatie van het bestuur?
Of gaat het om een zelfevaluatie waar de rest van Provinciale Staten niet bij betrokken is?

Wat ons betreft blijft het onduidelijk. D66 hecht aan samenwerking en transparantie. Als er geëvalueerd wordt, dan graag mét het hele parlement. We horen graag van het college hoe we deze bijlage moeten duiden.

We overwegen om bij Provinciale Staten op 9 juli met een voorstel te komen waarmee deze belangrijke beleidsterreinen een extra impuls krijgen.

Tijd voor duidelijkheid en bescherming in het dossier lelieteelt
De provincie presenteerde onlangs een beleidsnotitie over de lelieteelt. Maar wat is nu precies de waarde van deze bespreking in Provinciale Staten, als de bijbehorende beleidsregels al op 12 juni zijn gepubliceerd in het Provinciaal Blad?

D66 stelt zich terecht de vraag: is de inbreng van Provinciale Staten daarmee overbodig geworden? Dit raakt aan de kern van de democratische besluitvorming – zeker in een dossier dat inwoners al jaren raakt.

🌱 Voorzorgsbeginsel: voor mens én natuur
De beleidsnotitie is opgesteld naar aanleiding van een uitspraak van de Raad van State. Die uitspraak is helder: je mag niet ”op veilig gokken” als het gaat om risico’s voor mens en natuur. Het voorzorgsbeginsel is daarbij leidend.

D66 vindt het terecht dat GS inzet op meer onderzoek, ondersteuning van telers en handhaving. Maar dit is onvoldoende. De notitie beschermt de natuur, maar vergeet de bescherming van omwonenden.

👨‍👩‍👧‍👦 Inwoners verdienen bescherming
Omwonenden, inwoners én telers vragen al jaren om duidelijkheid. Duidelijkheid van álle overheden, inclusief provincie en gemeenten. Alleen zo kunnen we bijdragen aan ontspanning en depolarisatie in dit beladen dossier.

Voor D66 is het helder: het voorzorgsbeginsel geldt ook voor inwoners. Waar twijfel bestaat over de effecten van gewasbeschermingsmiddelen, is ingrijpen verboden. Niet later, maar nu.

📌 Zet in op planologische bescherming
Voor D66 is het essentieel dat de provincie haar bevoegdheden benut om mens en milieu te beschermen: stel bufferzones in, wijs spuit- en teeltvrije zones aan, voorkom verontreiniging van grond- en oppervlaktewater en zorg dat volksgezondheid altijd zwaarder weegt dan andere belangen. De omgevingswet biedt hier concrete mogelijkheden. Nu is het tijd om ze in te zetten.

🔍 Noodzaak voor visie, regie en actie
D66 had gehoopt op een beleidsnotitie die voortkwam uit eigen zorgen en verantwoordelijkheid van het college, niet pas als reactie op een rechterlijke uitspraak. Wat wij missen, is een duidelijke koers, een toekomstvisie en bestuurlijke regie.

Wij pleiten dan ook voor een integrale benadering van de bollenteelt, waarin natuur, volksgezondheid en duurzame landbouwkoers samenkomen. Zodat Drenthe perspectief biedt – voor inwoners, boeren én het landschap