Kadernota 2022: ambitie en heldere keuzes

Voorzitter,

We vergaderen vandaag over de laatste kadernota van het college in deze raadsperiode. Vorig jaar hadden we zorgen over de gevolgen van de coronapandemie en de gevolgen voor de gemeentebegroting. Als we terugkijken zien we dat er gevolgen zijn, maar niet zo ernstig als we verwacht hebben.

De kadernota die nu voorligt bevat bemoedigende uitspraken van het college over de toekomst van onze gemeente. Het college toont ambitie door een heldere keuze: Doetinchem maakt de overgang van beheer- naar ontwikkelingsgemeente. Dat spreekt uit het plan om te groeien naar 70.000 inwoners in 2036. De visienota hierover zien we graag tegemoet. Met alles wat daarbij komt zouden we graag accenten zien bij thema’s die D66 aan het hart gaan en waar duidelijk kansen liggen of we kansen moeten afdwingen.

Doetinchem is een centrumgemeente en moet zich als zodanig in de regio profileren. Dat betekent groei met een duidelijk oog voor de belangen van de gemeenten in de omgeving en van de regio. Daarom vinden wij de regionale samenwerking zo belangrijk. Maar ook een vitale economie binnen de gemeentegrenzen telt mee. Werkgelegenheid scheppen in de innovatieve maakindustrie, de ICT, de logistiek, detailhandel en horeca is essentieel om nieuwe inwoners aan te trekken. Om te groeien moeten er betaalbare woningen komen. Het verdienvermogen van Doetinchem is immers van een toereikend woonaanbod afhankelijk. Ook bij het maken van de Omgevingsvisie en -plannen vraagt dat om duidelijke sturing door de gemeente. Woningbouw en een aantrekkelijke woonomgeving voor jongere werknemers zijn voorwaardenscheppend. D66 steunt dan ook de transformatieopgave van winkels en kantoren naar woonruimte.

Toplocatie Oost biedt perspectief, en we denken dat uitbreiding van beroepsgerichte opleidingen onontkoombaar is, ook op HBO niveau. Met de groei van de gemeente is het nodig mogelijkheden te verkennen voor vestiging van een breed onderwijsaanbod en facilitering hiervan.

D66 ziet graag dat de uitvoeringsagenda Duurzame energieopwekking een soort kristallisatiepunt wordt voor een breed scala duurzaamheidsinitiatieven. Het tegengaan van klimaatverandering en het opvangen van de gevolgen van opwarming is immers een dwingende noodzaak. Dat betekent dus dat de gemeente doorgaat met het plannen van duurzame energieopwekking, rekening houdend met de effecten op gezondheid en welzijn. Essentieel is de betrokkenheid van burgers daarbij. Het sleutelwoord is hier participatie, niet alleen in de planning maar vooral ook het delen in de opbrengst. Het beleid van onze gemeente is mede daarop ingericht, maar het dient vooral een plaats te krijgen aan de voorkant van de procedures. En tenslotte vragen we blijvend aandacht voor de zorgvuldige inpassing van initiatieven in de landschappelijke omgeving.

D66 ziet in dit thema een dermate groot belang dat wij vinden dat er meer zichtbaar integraal ofwel intersectoraal beleid moet komen. Dat betekent dat beleidseffecten voor duurzaamheid in het ene domein ook worden beoordeeld op effecten in andere beleidsdomeinen. D66 zou dan ook graag zien dat in raadsvoorstellen een rubriek komt dat ingaat op de gevolgen voor duurzaamheid met betrekking tot duurzaamheid in de eerste plaats, maar ook andere factoren zoals stikstof. Als die effecten er niet zijn, dan wordt dat ook verantwoord. Zo’n aanpak helpt bij bewustwording en doordenking en biedt de raad gelegenheid hierop kaders te stellen en te controleren. De reactie en uitwerking hiervan door het college hierop zien we graag.

De fietsbereikbaarheid van onze centrumgemeente verdient in 2022 aandacht. We hebben volop geïnvesteerd in cruciale ontsluiting voor auto’s, maar we willen dat steeds meer mensen op de fiets onze stad eenvoudig en snel kunnen bereiken. Dat vraagt om aanpassing van fietspaden en snelfietsroutes. D66 wil daarvoor in het komende jaar voorstellen zien in het uitvoeringsprogramma mobiliteit.

Regionale mobiliteitshubs zijn belangrijk voor bereikbaarheid in de Achterhoek en Doetinchem kan daarin een centrale rol spelen. De moet zijn beslag krijgen in de stationsomgeving. Daar zou volgens plannen in de aanloop naar deze raadsperiode sprake zijn van een jongerencampus. We zien graag antwoord op de vraag wat de stand van zaken daarin is. Immers, jongeren en studerenden zouden daar hun verblijf moeten vinden op bereikbare afstand van vervoersvoorzieningen.

Over dit brede beleidsdomein valt van alles te zeggen. Wij wijzen op de nadelige gevolgen van te krappe rijksbudgetten voor de financiële toekomst én voor het voorzieningenniveau. Compensatie is nodig, maar daarmee zijn we nog niet uit de gevarenzone. Ook voor het goed uitvoeren van de WMO en de Participatiewet zijn voldoende middelen nodig. D66 wil dat Doetinchem nog meer kan investeren in onze meest kwetsbare inwoners. Voor de jeugdzorg komen gelukkig extra middelen beschikbaar zodat we mogen verwachten dat wachtlijsten en inadequate zorg worden aangepakt. Voorstellen van het college voor de besteding van die middelen hopen we dit najaar te kunnen behandelen.

Ook bij de nieuwe inburgeringswet verlangen we ruimer budget omdat de ambities anders niet haalbaar zijn. Nieuwkomers moeten de kans krijgen goed in te burgeren, vooral door het leren van de taal. Doetinchem wil in samenwerking met andere gemeenten laten zien dat het beter kan dan tot dusverre het geval was.

Met alles wat we in het sociaal domein doen, benadrukken we dat de kosten van het sociaal domein alleen dalen als we fors inzetten op gezondheid, onderwijs en werk om afhankelijkheid van het sociaal domein te verminderen. Datzelfde geldt ook voor de aanpak van de gevolgen van corona en het tegengaan van kansenongelijkheid.

Het valt op dat de kadernota geen opmerkingen bevat over cultuurbeleid. Het lijkt alsof met de oprichting van het Cultuurbedrijf Amphion de gemeente haar taak heeft verricht. We zijn natuurlijk heel blij met Amphion, want het is een prestatie van formaat dat zulke heel verschillende organisaties zich hebben kunnen samenvoegen. Waar cultuur een essentieel bindmiddel is in de samenleving dienen we als gemeentebestuur permanent en zichtbaar aandacht te hebben voor de vele initiatieven op cultureel gebied die Doetinchem tot een aantrekkelijke woon- en leefomgeving maken. Verduidelijking en voorlichting over subsidiering is een voorwaarde hierbij.

Er zijn nog twee zaken, voorzitter, die aandacht behoeven.

Bemoedigend is in de eerste plaats de aanzet die wordt gegeven met het stedelijk plan De Kwekerij. Hier zien we hoe kansen en mogelijkheden kunnen worden benut om woonruimte en duurzaamheid te integreren. D66 vindt dat het in de toekomst nauwelijks anders kan dan langs de lijnen van ruimtelijke plannen die uitgaan van ruimtelijke adaptatie van wonen en natuur en de energietransitie.

Verontrustend is in de tweede plaats de financiële toekomst waar we in de meerjarenbegroting rode cijfers zien. De effecten van het rijksbeleid kunnen positief uitpakken, maar het evenwicht is wankel. En daarmee legt dit college een zeer lastige uitdaging neer voor het beleid van het nieuwe college in 2022. We hopen in de begroting een optimistischer beeld te zien, maar we steunen in elk geval van harte de inspanningen van dit college om deze collegeperiode goed af te sluiten.