Geachte inwoners van Diemen, collega raadsleden, geacht college,
Vanavond bespreken wij het volgende: Het COA is van plan een AZC te vestigen op Diemerhof twee. Daarvoor heeft het COA een omgevingsvergunning aangevraagd. Het college wil deze vergunning verlenen, maar kan dat alleen na positief bindend advies van deze raad.
In mijn eerste termijn wil ik graag met u delen:
– Hoe mijn fractie en ik kijken naar de komst van een AZC in Diemen.
– Daarna hoe wij kijken naar de passendheid van de locatie van het AZC.
– Ook wil ik ingaan op zorgen van inwoners.
Komst van een AZC
Allereerst vinden wij het van belang te melden dat wij de komst van een AZC in Diemen een positieve stap vinden. Dat zal geen verrassing zijn. Mijn fractie heeft in 2022 immers al een motie ingediend voor de opvang van minderjarige vluchtelingen en in 2024 een motie mede ingediend waarin het college werd opgeroepen alles in het werk te stellen om de opvang van asielzoekers mogelijk te maken. Beide moties werden breed gesteund in deze raad. Wij hebben niet alleen een wettelijke verplichting, Wij vinden het onze morele plicht als gemeente om bij te dragen in de verantwoordelijkheid die we als Nederland dragen om vluchtelingen veilig op te vangen.
Reeds eerder hebben wij in de raad onze zorgen geuit over de meest kwetsbare groepen in de asielketen, niet alleen minderjarigen, maar ook queer vluchtelingen. Daarom kunnen we niet anders dan nu blij zijn met de komst van een kleinschalige opvang, waarbij nadrukkelijk de afspraak is minderjarige vluchtelingen op te vangen, een van de groepen die extra kwetsbaar is tijdens de huidige opvangcrisis in ons land.
Passende locatie
Om de vestiging van het AZC mogelijk te maken is een omgevingsvergunning nodig. Omdat op dit moment nog niet voorzien is in een logies functie op deze locatie is er een vergunning nodig voor een buitenplanse omgevingsactiviteit. Dan wordt met name ruimtelijk beoordeeld of de gevraagde nieuwe functie past op deze plek. Na het bestuderen van alle stukken, zijn we het eens met het college dat het mogelijk maken van een AZC op deze locatie past binnen de evenwichtige toedeling van functies binnen het gebied.
Zorgen van inwoners
Dat er grote zorgen zijn bij een groep inwoners van Diemen, dat is de afgelopen maanden wel duidelijk geworden. Dat sommige zorgen verwoord worden op een manier die raakt aan discriminatie vind ik uitermate pijnlijk. Aan de andere kant is het hartverwarmend om te zien hoe veel steun er vanuit de Diemense gemeenschap komt voor goede, menswaardige asielopvang in onze gemeente. De inspraakavond van afgelopen dinsdag was daar een indrukwekkend voorbeeld van. Wij voelen breed draagvlak in Diemen om bij te dragen aan opvang voor deze kwetsbare mensen. Tegelijkertijd hebben wij ook oog voor de zorgen die er leven, waarvan ik er vanavond twee wil adresseren: De zorgen over de fysieke en sociale veiligheid in de buurt en omliggende buurten.
De zorgen over de fysieke veiligheid in deze buurt zijn niet nieuw en deze zijn voor veel inwoners en raadsleden herkenbaar. Er zijn gebieden in de buurt Biesbosch en Bergwijkpark die met name ‘s avonds onveilig aanvoelen. Dat heeft te maken met viaducten, verlichting, zichtlijnen, maar ook met hoeveel of hoe weinig verkeer er is. Enkele gewelddadige voorvallen de afgelopen jaren hebben de noodzaak onderstreept om te blijven kijken hoe de buurten zo veilig mogelijk gemaakt kunnen worden. Wij nemen de zorgen van de buurt over veiligheid heel serieus, we vinden dat als er nu actie mogelijk is om de veiligheid van de buurten te verbeteren deze nu genomen moet worden en niet gekoppeld moet worden aan de komst van het beoogd AZC of dat daarop gewacht wordt met maatregelen. Daarom zijn wij blij met de vragenlijst over veiligheid die nu ingevuld kan worden door alle inwoners van Diemen en de veiligheidsschouw in januari 2026. Door de vergunningaanvraag ligt er nu meer aandacht op dit gebied, maar onze inzet voor veilige buurten en openbare ruimte doen wij ook los van de komst van een AZC. Daar waar er verbetering mogelijk is, moet die er zo snel mogelijk komen. Wij blijven de aandacht houden op de veiligheid in deze buurten en de maatregelen die de komende tijd genomen zullen worden.
Fysieke en sociale veiligheid zijn niet los te zien van elkaar. Bij noodopvanglocaties zoals de Hogehilweg en crisisnoodopvanglocaties zien wij dat er grote problemen zijn in de AZC’s en in de buurten, denk aan drugsgebruik en mensenhandel. Daarom hebben wij in deze raad en ook de wethouder heeft aangestuurd op een reguliere opvangfaciliteit met voldoende begeleiding en mogelijkheid tot werk en dagbesteding voor de volwassen bewoners. De minderjarigen zijn leerplichtig en gaan uiteraard naar school.
In de omgevingsvergunningsaanvraag van het COA lezen wij als het gaat om de bijdrage aan sociale cohesie ‘de mogelijkheid om vrijwilligerswerk te doen’. Daar hadden wij graag iets meer zien staan. Bijvoorbeeld een passage over hoe het COA daarnaast van plan is buurtgenoten uit te nodigen om in contact te komen met de bewoners en vice versa. Ervaringen uit het land leren ons dat – ook daar waar voor de komst van een AZC felle weerstand was – er hele fijne contacten kunnen ontstaan in de buurten wanneer het AZC de buurt uitnodigt. Er werd door een van de insprekers afgelopen dinsdag al gerefereerd aan de ervaringen in Katwoude, een dorp met veel weerstand tegen de komst van een noodopvang, de angst was er groot en twee jaar later concluderen de buurtbewoners dat ze zich gek hebben laten maken en hebben laten opjutten.
Het COA heeft al veel ervaring in ontmoeting organiseren op verschillende manieren, bijvoorbeeld door een buurtcafé te runnen om samen koffie te drinken. Plan Einstein in Utrecht is ook een goed voorbeeld dat dinsdagavond genoemd werd, daar worden bijvoorbeeld workshops georganiseerd voor bewoners en buurtbewoners. Doordat mensen elkaar ontmoeten en leren kennen voelen ze zich steeds veiliger bij elkaar. Dat het niet eenvoudig is en naast inzet ook geduld zal vragen, dat is duidelijk, maar wij zijn ervan overtuigd: het kan wel!
Opnemen van AZC bewoners in onze gemeenschap vraagt inzet van zowel COA als gemeente en vraagt een positieve, open houding van zowel de bewoners van het AZC als van onze eigen inwoners. Omdat wij denken dat juist ontmoeting en verbinding bij zal dragen aan een gevoel van veiligheid van iedereen vinden we het belangrijk dat de gemeente vanaf het eerste moment het COA, de bewoners en de buurtbewoners ondersteunt bij het organiseren van deze ontmoetingen. Omdat wij dit zo belangrijk vinden, willen wij hiertoe een motie indienen. Wij hopen uiteraard op de steun van alle fracties voor deze motie, die wij zien als steun en aanvulling op het bindend advies.
Conclusie
Tot slot voorzitter, het moge helder zijn dat wij de komst van het AZC met vertrouwen tegemoetzien. Ik spreek de hoop en verwachting uit dat het Diemen zal lukken om de toekomstige bewoners van het AZC, mensen die stuk voor stuk hele nare ervaringen achter de rug hebben, warm welkom te heten en een veilige plek te bieden. Wij zullen daarom een positief bindend advies van harte ondersteunen. Wij weten: het kan wel.
