Algemene beschouwingen: Hier kan het wél!

Voorzitter,
 
We bespreken vandaag de kadernota 2026, waarin we de uitgangspunten vastleggen voor de begroting van volgend jaar, en keuzes maken voor de toekomst van onze gemeente.
 
Keuzes maken voor de toekomst. Dat lukt niet overal. In Den Haag waait een conservatieve, populistische wind, en wordt bijzonder weinig bereikt. In Diemen is dat juist het tegenovergestelde: hier zit D66 in een progressieve coalitie die resultaten boekt voor onze inwoners. Hier in Diemen laten we zien: het kan wél! Er zijn honderden nieuwe woningen gebouwd, we hebben belangrijke stappen gezet in het verduurzamen van onze gemeente, en we bieden ruimte aan wat mensen samenbrengt: sport, kunst, cultuur en evenementen.
 
De komende jaren willen wij door op die ingezette koers. Vanuit een financieel solide begroting, en met een stabiel gemeentebestuur, willen wij blijven werken aan meer betaalbare woningen, een duurzamer Diemen, en ruimte voor ontmoeting en verbinding. Ik zal vandaag bij die verschillende onderdelen stilstaan.

Er ligt er kadernota voor ons die financieel solide is. De donkere wolken die over 2026 hingen, bleken in realiteit slechts een enkel regendruppeltje te bevatten. Dat betekent niet dat alle zorgen nu verdwenen zijn. De herverdeling van het gemeentefonds hangt nog steeds boven de markt, en de chaos in Den Haag zorgt ervoor dat ons perspectief in veel opzichten onzeker is. Gelukkig is onze algemene reserve goedgevuld, en kunnen we dus een stootje hebben.
 
Maar we moeten ook vooruit kijken. De kracht van Diemen is dat we durven investeren in onze gemeente, en dat we investeren in de toekomst. Die ruimte om te investeren willen we behouden. Dat is ook waarom wij het een goede keuze vinden om de OZB het komende jaar met ongeveer een tientje extra laten stijgen voor een gemiddelde woning. Zodat onze begroting toekomstbestendig blijft, en we niet nu interen op onze investeringen voor later.

Naast een solide begroting kenmerkt Diemen zich ook door een stabiel bestuur.  We varen een betrouwbare koers, met plannen voor de lange termijn. Hoe meer ik rondkijk, naar Den Haag, bij andere gemeenten, hoe meer ik de overtuiging heb dat we ons in Diemen echt wel in een uitzonderlijke positie bevinden. Als geboren Diemenees is enig “chauvinisme” mij sowieso niet vreemd, maar volgens mij is het echt bijzonder wat we hier hebben. We zijn een gemeente die, ondanks alles, rap woningen bijbouwt. Een gemeente waarin we onze voorzieningen in datzelfde tempo laten meegroeien. We hebben als gemeente onze financiën op orde, en hier in onze raad heerst een cultuur van onderling respect, oog voor bestuurlijke verhoudingen en degelijk beleid. En eerlijk is eerlijk, dat levert niet altijd de meest vlammende debatten op, je zou het soms zelfs “saai” kunnen noemen. Maar in mijn optiek is het een verademing op welke manier wij hier over het algemeen kritische, maar constructieve gesprekken voeren.

Dat betekent niet dat álles goed gaat. Ik vind nog steeds dat Diemen niet compleet is zonder een middelbare school. Ik vind nog steeds dat er veel meer sociale binding nodig is in bijvoorbeeld Holland Park, zowel binnen de wijk als met de rest van Diemen. En ik vind ook dat het voor sommige van onze inwoners nog steeds te moeilijk is om de hulp te krijgen die ze nodig hebben.
 
Maar op de grote thema’s leveren we voor onze inwoners. Die solide financiën en het stabiele bestuur zijn volgens mij twee essentiële randvoorwaarden voor Diemen als veerkrachtige en toekomstbestendige gemeente. En ik ben er blij mee, en ook trots op, dat we daar als coalitiepartij al 11 jaar lang richting aan kunnen geven.

Voorzitter, stabiel bestuur is ook afhankelijk van een breed democratisch mandaat. De afgelopen gemeenteraadsverkiezingen zien we echter dat de opkomst daalt. Wij vinden dat een slechte zaak, ook omdat dat afdoet aan het draagvlak dat wij als raad hebben. Daarom dienen wij vandaag een motie in met plannen voor opkomstbevordering bij de komende gemeenteraadsverkiezingen.

Ik wil vandaag ook stilstaan bij drie inhoudelijke thema’s, Wonen, Duurzaamheid en Ontmoeting en Verbinding.

Iedereen in Diemen heeft recht op een passende en betaalbare woning. De schaarste op de woningmarkt is in alle segmenten enorm, en daarom zijn we in onze gemeente keihard aan het bijbouwen. We verwachten de komende jaren zo’n 2000 nieuwe woningen, waarin 2000 huishoudens de volgende stap in hun leven kunnen maken.
 
Bijbouwen is belangrijk, maar het grootste deel van de woningen staat er al. Daarom moeten we ook zorgen dat doorstroming binnen de bestaande woningen beter op gang komt. We hebben al de “Van Groot naar Beter” regeling, waarbij mensen ondersteund worden om van een grotere woning naar een meer passende woning te verhuizen. We zien echter dat er maar zeer beperkt gebruik wordt gemaakt van die regeling, en dat die op dit moment geëvalueerd wordt. Dat lijkt ons het goede moment om daar onze ideeën over mee te geven. D66 wil dat we de doorstroomregeling verbreden, en dat we samen met de corporaties aan de slag gaan met een doorstroomoffensief. Wat ons betreft breiden we de regeling uit met een huurbeperking, liefst huurbehoud, bij verhuizing, en zorgen we dat mensen de hulp van een verhuiscoach kunnen inschakelen die helpt met praktische zaken rond een verhuizing. Hiervoor zullen wij ook een motie indienen.

Wij vinden het belangrijk om te investeren in sociale cohesie in Diemen. Daarom vinden we het belangrijk dat zoveel mogelijk sociale huurwoningen naar mensen met binding met Diemen gaan. Gisteren hebben informatie van de wethouder ontvangen, waaruit zou blijken dat het niet mogelijk zou zijn om meer dan 30% van de woningen met lokale voorrang toe te wijzen. Daar kijken wij echt anders naar. Als je onze huisvestingsverordening en de huisvestingswet naast elkaar legt, dan zien we de ruime om tussen de 40% en de 50% lokale voorrang te benutten. We vragen de wethouder om bestuurlijke moed te tonen en alle ruimte te benutten. Is het college bereid om die bestuurlijke moed te tonen?

Ondertussen dreigt klimaatbeleid de afgelopen jaren naar de achtergrond te verdwijnen. En er is ook veel aan de hand in het hier en nu. Maar op de lange termijn blijft de klimaatcrisis het grootste existentiële probleem dat op ons af dendert. Anderhalve week terug tikte het kwik 38 graden aan. Bloedheet. We lijken wederom op koers te liggen voor onze heetste zomer ooit. Maar wat dit jaar onze heetste zomer ooit is, zal een van de koelste zomers van de rest van ons leven blijken.
 
Daarom moeten we vaart zetten achter ons klimaatbeleid. Veel brengen we al in de praktijk. Verduurzamen van onze gemeentelijke gebouwen, aanmoedigen van duurzame energieopwekking en het klimaatadaptief inrichten van onze buitenruimte. Andere stappen zijn nu nog vooral op papier zichtbaar, zoals de grootschalige opwek van groene stroom en de transitie van het gas af. Maar juist door dat voorwerk zorgvuldig te doen, zijn wij er van overtuigd dat we in de toekomst grote stappen kunnen zetten.

Diemen drijft op de kracht van onze lokale gemeenschap. En dat is een bijzonder diverse gemeenschap, waarin zowel een kracht als een uitdaging schuilt. Een uitdaging, omdat verschillen overbrugt moeten worden. Maar ook juist een kracht, omdat we van elkaar kunnen leren, nieuwe perspectieven opdoen, en zo een breder begrip ontwikkelen voor de mensen om ons heen. Er is op dit moment al genoeg gaande in de wereld wat mensen verdeelt en uit elkaar drijft. Dan is het juist aan ons, om te investeren in wat mensen samenbrengt.
 
De verjaardag van Diemen, volgend jaar, is bij uitstek een gelegenheid om mensen bij elkaar te brengen. Om onze lokale gemeenschap in al z’n diversiteit en verscheidenheid te vieren. Wij kijken ernaar uit om de nu al goedgevulde evenementenkalender volgend jaar te zien uitpuilen met allerlei verjaardagsevenementen voor Diemen. En wat ons betreft wordt het ook een startpunt om Daarom Diemen nog verder uit te breiden met evenementen die in de daaropvolgende jaren terug kunnen keren. Zo had Amsterdam de hete “Run op de Ring”, maar lijkt het mij fantastisch om daar een koele “Duik in de Diem”, met 800 meter zwemmen, tegenover te zetten.

Voorzitter, D66 heeft ambities. Wij willen werken aan de toekomst van Diemen. Met een financieel solide begroting, en met een stabiel bestuur, gaan wij aan de slag voor meer betaalbare woningen, een duurzamer Diemen, en ruimte voor ontmoeting en verbinding. Zodat wij de inwoners van Diemen laten zien, dat het wél kan.

Een amendement verandert het raadsbesluit. De volgende amendementen zijn ingediend:

Een motie roept het college op om actie te ondernemen. De volgende moties zijn ingediend: