Participatie en lokale democratie

Voor veel inwoners staat het stadsbestuur op grote afstand. Toch krijgt iedereen van tijd tot tijd te maken met wat dat bestuur besluit en doet. Wij willen inwoners meer bij het bestuur van de stad betrekken. De gemeente is er tenslotte voor de inwoners. Bovendien stijgt de kwaliteit van de gemeentelijke besluitvorming als we goed gebruikmaken van de kennis die inwoners hebben over kwesties die lokaal spelen, bijvoorbeeld in hun straat, buurt of wijk.

Participatie in de gemeentelijke besluitvorming

Zoetermeer heeft de afgelopen jaren al behoorlijk wat ervaring opgedaan met participatie. In de periode waarin wij de grootste coalitiepartij in raad en college waren, hebben we ‘samenspraak’ een stevige impuls gegeven en het initiatief genomen tot het participatieplatform www.doemee.zoetermeer.nl. Maar meer is nodig om van Zoetermeer een echte gemeenschap te maken waar iedereen gezien en gehoord wordt.

Wij willen waar mogelijk gebruikmaken van digitale middelen om inwoners bij het openbaar bestuur te betrekken. We zien mogelijkheden om het gesprek met inwoners te versterken op verschillende niveaus. Op wijk- of buurtniveau gaat het om over ruimtelijke inrichting (infrastructuur, groen), openbaar vervoer, winkelvoorzieningen en wijkvoorzieningen, veelal implementatie van beleid, concretisering en uitvoering. Op stadsniveau gaat het om ontwikkelingsrichtingen op de (middel)lange termijn: vraagstukken rond ruimtelijke ontwikkeling en omgevingskwaliteit, rond demografische ontwikkeling en aanbod van woningen, en rond economische profilering.

Onze inzet:

  • We stellen op diverse thema’s burgerfora in, die namens de inwoners advies uitbrengen aan het gemeentebestuur. Voorbeelden van mogelijke thema’s zijn: Zoetermeer in 2035, digitalisering en de slimme stad, de levensloopbestendige stad. De fora worden in beginsel samengesteld op basis van loting. De werkzaamheden worden ambtelijk ondersteund door de gemeente.
  • Wij zorgen dat in participatieprocessen alle belanghebbenden gehoord worden, niet alleen degenen die de weg kennen, maar ook minderheden die de weg hierin minder goed weten te vinden, en daarnaast ‘de zwijgende meerderheid’. Ook wijzen we burgers proactief op de participatiemogelijkheden. Daarbij zijn we duidelijk wat bij welke participatiemogelijkheid van de burger verwacht wordt en wat de burger van de gemeente kan verwachten.
  • Wij bewaken in participatieprocessen een zuivere procesgang en leggen verantwoording af over uiteindelijke besluiten. Wij geven toelichting op de besluiten, in het bijzonder tegenover de belanghebbenden die teleurgesteld zijn in het genomen besluit.
  • We intensiveren het gebruik van het participatieplatform www.doemee.zoetermeer.nl en bevorderen de bekendheid van dit platform onder inwoners.

Versterken van de lokale democratie

Wij zien mogelijkheden de democratie te versterken door burgers een grotere rol te geven in het bestuur van de stad, door meer transparantie te creëren rond de benoeming van wethouders en door een cultuurverandering binnen het ambtelijk apparaat te bevorderen.

Onze inzet:

  • Kiesgerechtigden geven we het recht om een amendement op een (college)voorstel in te dienen, dat daarna behandeld wordt door de gemeenteraad, als ware het een amendement ingediend door een raadslid. Het amendement wordt in behandeling genomen indien het is ondersteund door minimaal 1/3de procent van het aantal kiesgerechtigden bij gemeenteraadsverkiezingen (in Zoetermeer nu rond 317 mensen) – hetzelfde aantal dat nodig is om op initiatief van de bevolking een referendum te organiseren.
  • Voordat wethouders benoemd worden, houden we een openbare hoorzitting waarin raadsleden voorgedragen kandidaten vragen kunnen stellen.
  • Wij sturen op en investeren in de competenties van gemeentelijke ambtenaren om meer ‘van buiten naar binnen’ te werken en intensiever met inwoners samen te werken.
  • Wij zorgen dat alle Zoetermeerse scholieren kennismaken met de lokale politiek, bijvoorbeeld door het bijwonen van een raadsvergadering, deelname aan een debatwedstrijd of het volgen van een gastles van een lokaal politicus. Voor 16 tot 18-jarigen organiseren we ‘schaduwverkiezingen’ tijdens de landelijke, provinciale en Europese verkiezingen om de mening van deze generatie te peilen.
  • We faciliteren periodieke, bijvoorbeeld jaarlijkse, thema ontmoetingen voor belanghebbenden in de stad om het bestaande beleid op dat thema te evalueren, nieuwe ontwikkelingen te delen en de onderlinge banden tussen belanghebbenden onderling verder te verstevigen.

Ondersteunen van lokale initiatieven

Inwoners die de handen uit de mouwen willen steken om iets constructiefs te doen binnen de gemeente, moeten beloond en ondersteund worden. Wij faciliteren inwoners via informatieverstrekking, verwijzing en advies.

Onze inzet:

  • De groene-golfambtenaar begeleidt burgerinitiatieven op de weg door het ambtelijk apparaat en adviseert initiatiefnemers waar nodig. Wij evalueren de ervaringen met de groene-golfambtenaar. We onderzoeken in hoeverre wijkregisseurs een dergelijke rol kunnen vervullen en versterken hun positie indien nodig.
  • Soms lopen burgerinitiatieven vast op gemeentelijke regelgeving die ‘zijn doel voorbijschiet’. Wij introduceren de mogelijkheid voor initiatiefnemers van burgerinitiatieven om in dergelijke gevallen de gemeenteraad om dispensatie te verzoeken en voor de gemeenteraad om deze toe te kennen.
  • Wij faciliteren maatschappelijke initiatieven die de gemeentelijke organisatie uitdagen effectiever en efficiënter te werken. Zo krijgen inwoners via het right to challenge van ons onder bepaalde voorwaarden de mogelijkheid publieke taken over te nemen (bijvoorbeeld naschoolse opvang). Via het right to bid (recht op overname) krijgen inwoners de mogelijkheid om bepaalde typen gemeentelijk vastgoed tegen gereduceerd tarief over te nemen (bijvoorbeeld een buurthuis, sportveld of zwembad). Met het right to co-operate krijgen inwoners het recht om samen met de gemeente als gelijkwaardige partner bepaalde maatschappelijke doelen te realiseren (bijvoorbeeld een stuk groenvoorziening).