Onze visie
“Slagen maken” is het motto van deze coalitie. Geen nieuwe plannen, maar concentreren op de uitwerking van de bestaande plannen. Wij keken reikhalzend uit naar die uitwerking, om het hoofd te bieden aan de klimaat- en energiecrisis, om Zaanstad aantrekkelijker te maken als gemeente om in te wonen, te werken, en op bezoek te gaan, en op nieuwe vergezichten op onze toekomst. Helaas, in de tekst van deze begroting is weinig terug te vinden over het “handen uit de mouwen steken en aanpakken”, het klinkt allemaal nog te veel als “op de winkel passen”. Dit lichten we hier nader toe:

Klimaat
De ambitie van Zaanstad is om vóór 2040 klimaat neutraal te zijn. Die ambitie is al lang geleden uitgesproken, maar het is nog steeds onduidelijk hoe we dit gaan halen en wat daarvoor nodig is. Het klimaatakkoord 2.0 vertelt ons al dat er flinke extra inspanningen nodig zijn. In de begroting is hierover weinig uitvoering terug te vinden. Het enige dat er nu ligt is een startnotitie op de RES 1.0. Er moet nog heel veel gebeuren op dit dossier om de participatie en het lokaal eigenaarschap te regelen. De gemeente moet actief beleid ontwikkelen om de bestaande initiatieven, zoals energiecoöperaties, bij elkaar te brengen en samen te laten werken. Wij komen met een motie.. Ná 2030 moeten we het huidige RES-aanbod nog eens verdubbelen om klimaatneutraliteit mogelijk te maken, Zaanstad moet nu al aan die langere termijn gaan werken.

Economie: Donut model
In de zienswijze op de Economische Visie hebben we al aangegeven dat we als gemeente veel te weinig uitgaan van het thema brede welvaart. Dit roer moet om. We moeten ons economisch beleid herstructureren naar het donut model, waarbij het groeien van ons welvaren veel belangrijker is dan alleen economische groei. Wij komen samen met de Partij voor de Dieren met een agenda-initiatief om hier verder van gedachten over te wisselen.

Cultuur
De Zaanse raad heeft in 2019 een ambitieuze Cultuurvisie vastgesteld, met daarin uitgangspunten om van Zaanstad een bruisend cultureel centrum te maken. Voor D66 is de uitvoering van deze visie essentieel. De afgelopen jaren heeft D66 ervoor gezorgd dat we als gemeente de cultuursector door de Coronapandemie hebben getrokken. Nu is het tijd om op de uitgangspunten van deze visie slagen te maken. Wij vinden de tekst hierover in de begroting veel te mager. Ook het coalitieprogramma ademde op dit punt weinig ambitie, Kunst omdat het moet…. Dit moet en kan beter, en wij overwegen met voorstellen te komen.

Participatie
De opkomst in Zaanstad bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen was historisch laag. Veel Nederlanders vertrouwen de politiek niet meer en haken af. Het vertrouwen in de politiek is weg omdat bestuurlijk Nederland het vertrouwen in de burger heeft opgezegd, zoals bleek bij de toeslagenaffaire. Onze inwoners moeten zich weer gehoord voelen, D66 werkt daarom aan een raadsbreed akkoord op het gebied van participatie. Op dit moment wordt in de organisatie geïnventariseerd wat we al wel en nog niet doen, hierover volgt een aantal technische sessies. Op korte termijn moeten wij in ieder geval eenduidig en helder beleid vaststellen voor participatie bij ruimtelijke initiatieven. Op dit moment lijkt bij iedere startnotitie het wiel opnieuw te worden uitgevonden. Wij komen met een voorstel.

Jeugdzorg
Ondanks vele pogingen om de uitgaven in de jeugdzorg onder controle te krijgen zien we weer een flinke stijging, tot wel 70 miljoen per jaar. Op dit moment loopt 9,5% van onze jeugd bij de specialistische jeugd-GGZ. Dit is onaanvaardbaar, we kunnen dit als gemeente niet dragen, maar belangrijker is dat de jeugdzorg kennelijk nog te vaak escaleert. Het college moet nu echt aan de bak om dit monster te temmen, we moeten meer focussen op preventie, kijken naar de maatschappelijke context van de aanvragers, en sneller definiëren welke zorg passend is, voordat problemen escaleren en we veel meer geld kwijt zijn. Wij willen blijven leren van gemeenten waar het beter gaat. D66 roept dit al jaren, en we komen wederom met voorstellen. Tegelijkertijd blijven we aandacht houden voor de kansengelijkheid in Zaanstad.

Openheid
De financiën lijken op orde, maar het afschaffen van de hondenbelasting door dit college is in de begroting weggemoffeld, zonder aan te geven waar nu alternatieve inkomsten vandaan komen of waarop wordt bezuinigd. Het zou goed zijn als het college hier duidelijkheid over wil geven, maar wij hebben wel voorstellen voor die zes ton gederfde inkomsten. D66 staat voor het principe dat leges kostendekkend moeten zijn, maar we hebben gerede twijfels bij de berekening van deze kosten, en met name met de manier waarop de overhead naar de leges wordt toegerekend. Hierdoor zijn de kosten voor leges in sommige gevallen exorbitant hoog. Wij komen met een voorstel om de financiële verordening aan te passen, waarvan de gevolgen dan voor de volgende kadernota duidelijk moeten worden.

Concluderend
De Wittebroodsweken van dit College zijn nu echt voorbij. Wij verwachten een slagvaardig optreden op al die moeilijke onderwerpen waar de wereld, Nederland en dus ook Zaanstad mee worstelt. Wij blijven zoals u van D66 gewend bent scherp, kritisch maar zeker ook constructief. Tot zover.