Begroting 2026: raadsmeerderheid eist forse aanpassingen

De gemeenteraad heeft de programmabegroting 2026 bij meerderheid en mede op initiatief van D66 fors gewijzigd vastgesteld. Dit is een redelijk unicum. De voorgestelde uitbreiding van de ambtelijke organisatie is fors bijgesteld, een groot aantal door het college voorgestelde bezuinigingen op het sociaal domein zijn teruggedraaid en het bomenplantprogramma wordt toch uitgevoerd.

De laatste begroting van dit college kent voor 2026 een tekort van maar liefst 3 miljoen euro. Ook is deze weliswaar op papier meerjarig sluitend, want alleen in 2029 is er een kleine plus, maar niet als zaken worden meegenomen die zeker nog gaan komen zoals de uitgaven voor nieuwbouw of renovatie van De Speeldoos en andere zaken waar de raad nog over moet besluiten.

Beeld: D66

Kerntakendiscussie

In de begroting stelde het college een ‘zerobased exercitie’ voor, die in het voorjaar van 2026 gereed moet zijn. Hierbij worden alle taken van de gemeente onder de loep genomen, en bekeken of deze daadwerkelijk noodzakelijk zijn. “Zerobased budgetting is iets uit het bedrijfsleven. De gemeente is geen bedrijf. Dus dit kan niet zonder een discussie over kerntaken en dit zal dan eerst ook moeten plaatsvinden in de raad. Een forse uitbreiding van de organisatie moet logischerwijze daarop wachten”, aldus raadslid Dion Meuwissen.

“We twijfelen er niet aan dat er sprake is van hoge werkdruk. Maar dat er blijkbaar wel capaciteit is om 26 pagina’s aan verordening voort te brengen over standplaatsen van de vis- en kaashandel, dat verbaast ons wel enigszins. Los van het feit dat beleidswijzigingen naar onze mening een zaak zijn van de raad.”

Organisatieuitbreiding minder fors

Al bij de behandeling van de kadernota in juli was D66 zeer kritisch over de uitbreiding van de organisatie die ruwweg 1.6 miljoen euro per jaar kost. Coalitiepartij CDA kwam met een amendement waarin uiteindelijk – na diverse schorsingen – ongeveer een derde deel hiervan geschrapt wordt. De gemeente kan dus nog steeds uitbreiden, maar moet focussen op de functies die noodzakelijk zijn voor de dienstverlening. D66 steunde van meet af aan dit initiatief, naast de rest van de oppositie waardoor het amendement een meerderheid kreeg.

Een alternatief voorstel van VVD en GB om de uitbreiding van de organisatie slechts voor één jaar goed te keuren vond geen meerderheid. Meuwissen: “We vinden dat voor de functies die we wel doorgang laten vinden we ook meteen het commitment moeten tonen voor de lange termijn. Het heeft immers geen zin om bij de gemeente Vught te solliciteren op een functie waarvan het zomaar kan zijn dat deze vrij snel weer op de tocht komt te staan of je al snel erachter komt dat je jaarcontract niet zal worden verlengd.”

Groot aantal bezuinigingen op sociaal domein teruggedraaid

Samen met PvdA-Groenlinks en de SP diende D66 een amendement in om een groot aantal bezuinigingen op het sociaal domein terug te draaien: vooral ingrepen in regelingen die preventief werken, op het gebied van armoede- en jeugdbeleid. In totaal is bijna 300.000 euro aan bezuinigingen geschrapt. Dit is deels opgevangen door een 35-duizend euro kostend onderzoek naar een uitkijkpost in De Gement niet uit te voeren. Meuwissen: “Het kan niet zo zijn dat om een op de totale begroting beperkte bezuiniging te realiseren velen direct geraakt worden en de effecten op lange termijn hiervan niet bekend zijn. Er kan wel degelijk iets kapot worden bezuinigd en dat willen we voorkomen.”

Op maar liefst 18 begrotingsposten, onder andere de Meedoenregeling, de plustaken van de GGD, wijk- en buurtgericht werken, de pilot ‘Huiskamers’ en de bibliotheek zal in 2026 niet worden bezuinigd.

Bomenplantprogramma wordt niet gestopt

Tenslotte diende D66 samen met PvdA-Groenlinks en de VVD een amendement in om alsnog uitvoering te geven aan het bomenplantprogramma. De raad had in 2023 al in meerderheid een motie aangenomen om gedurende drie jaar jaarlijks voor 200.000 euro aan nieuwe bomen te planten, wat neerkomt op ruim 1000 nieuwe bomen. Het college wilde dit alsnog voor 2026 niet uitvoeren. Dit gaat alsnog wel gebeuren, waarbij de kosten worden gedekt uit het groenfonds.

Na alle aanpassingen kent de begroting voor 2026 zelfs een kwart miljoen lager tekort dan oorspronkelijk.