Werkgroep
Arbeidsvoorwaarden

In Nederland valt meer dan 70% van de werknemers onder een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO). Deze afspraken worden gemaakt tussen vakbonden (namens de werknemers) en werkgevers(organisaties. Hoewel de overgrote meerderheid van werknemers met een CAO te maken heeft, is slechts minder dan 15% van hen daadwerkelijk lid van een vakbond.

Daarnaast zien vakbonden een toename van oudere leden en een afname van jongere leden. Veel vakbondsleden zijn geen werknemer maar gepensioneerd. Anders gezegd: de representativiteit van de vakbeweging neemt zowel kwantitatief (organisatiegraad) als kwalitatief (ondervertegenwoordiging jongeren) af. Ook zijn er grote verschillen tussen sectoren.

Dit roept de vraag op of het huidige systeem van collectieve onderhandelingen positief is voor de brede welvaart in Nederland. Het is tijd om kritisch te kijken naar de manier waarop inspraak en zeggenschap van werknemers in dit proces zijn geregeld.

Hoe kan vanuit het perspectief van werknemers inspraak beter worden geregeld, zonder dat dit ontaardt in oeverloze discussies?

Is het mogelijk om dit binnen de bestaande vakbonden te organiseren? Zo ja: wat betekent dit voor het (verplichte) lidmaatschap? Zo nee: wat is dan (aanvullend) nodig?

Hoe zorgen we ook in de toekomst voor een goed evenwicht tussen het deelbelang van specifieke groepen en het grotere, algemeen belang? Wat kan er worden gedaan om voor betrokkenheid van alle werknemers groepen te zorgen, zodat iedereen daadwerkelijk mee kan praten?

Hoe verhoudt dit zich tot een sectorale indeling? Hoe stimuleren we een betere afstemming over verschillende (bedrijfs)sectoren heen?

Welke rol kunnen of moeten politiek en overheid in dit proces spelen?

En welke juridische en Europese kaders zijn van belang bij mogelijke veranderingen?