D66 duidt uitkomst van de verkiezingen tijdens duidingsdebat

Namens D66 Lansingerland had lijsttrekker en fractievoorzitter Ineke den Heijer het woord. Den Heijer: ‘We zien deze duidingsbijeenkomst als een start van een nieuwe bestuurscultuur, die hopelijk zorgt dat mensen meer vertrouwen krijgen in de politiek en die ook op den duur leidt tot meer betrokkenheid en meer stemmers naar de stembus trekt.

Maar laat ik beginnen met eerst een paar complimenten en felicitaties. Complimenten voor de organisatie van de verkiezingen; ambtenaren en vele vrijwilligers hebben hard gewerkt om dat mogelijk te maken wat we in onze samenleving zo gewoon vinden, namelijk vrije verkiezingen. Dat is zeker in deze tijd, iets om dankbaar voor te zijn. Complimenten aan ons allemaal dat we een campagne hebben gehad, op inhoud, waarmee we gezamenlijk hebben gepoogd om zoveel mogelijk inwoners te bereiken. Felicitaties vooral aan het adres van WIJ Lansingerland met een stijging van 3 naar 7 zetels, en CDA met een stijging van 5 naar 6. Beide een mooi resultaat!


1.Hoe duiden we de uitslag? Wat zegt de uitslag? Welke boodschap hebben we van de kiezers meegekregen?

Als D66 Lansingerland zijn we zeker tevreden met zetelbehoud met een klein plusje; want we hebben meer stemmen dan vier jaar geleden en horen daarom bij 1 van de 3 winnaars. Wij bedanken alle stemmers voor hun deelname aan het democratisch proces en wij bedanken vooral de kiezers die met hun stem hun vertrouwen hebben gegeven aan D66 Lansingerland. Dat D66 ten opzichte van de vorige verkiezingen, een kleine winst in stemmen heeft behaald zien we als waardering voor onze inzet voor een gezond, duurzaam en bruisend Lansingerland; het geven van gelijke kansen aan iedereen en het luisteren naar de inwoners. Het is goed te weten dat D66 een stabiele basis kent in deze gemeente.

In den lande waren er allerlei opmerkelijke uitslagen met soms grote verschuivingen. Ook in onze gemeente kennen we wel wat substantiële verschuivingen. Maar wat betekent die uitslag nu? We weten allemaal dat het beeld van de landelijke politiek veel invloed heeft op deze verkiezingen. Ook in Lansingerland is er sprake van enige lokale winst. Maar niet enorm; in totaal van 2 zetels. De landelijke partijen VVD, CU, Pvda en GL verliezen kenden allemaal verlies in stemmen. Er zijn veel vragen te stellen over wat de uitkomst ons zegt. Want wat is nu de reden van de opkomst van WIJ? Inhoudelijk, of een sterke lokale lijst met bekende namen, een goed ingevulde kieswijzer?. Heeft CDA er een zetel bij door het vroegtijdig vertrek uit de coalitie, of door een sterke lokale campagne? Zijn
de overige coalitiepartijen, met name Leefbaar 3b en de VVD geconfronteerd met: “regeren is halveren’ – principe. Of hebben zij een inhoudelijke boodschap die niet meer aanslaat. Is er behoefte aan een andere bestuurscultuur?

Een ding is voor ons wel wat duidelijker te duiden: Er is winst in het politieke midden; als we vanuit het midden denken liggen daar WIJ, CDA, CU en D66.

2.Hoe kijk je naar de opkomst? Wat betekent dit?

We hebben een relatief goede opkomst in Lansingerland, maar het betekent nog steeds dat we van 45% van onze inwoners niet weten wat hun politieke voorkeur is. We vinden dan ook dat de afstand van inwoners tot de politiek beslist kleiner moet worden. We zijn geen voorstander van om gelijk allerlei onderzoeken te laten uitvoeren. Veel is landelijk bekend; minder vrouwen zijn gaan stemmen dan mannen, ook mensen met een lagere opleiding blijven vaker thuis. Verder kunnen we ons voorstellen dat de huidige turbulente tijd ook voor een lagere opkomst heeft gezorgd. De corona-crisis komen we net van terug en aan de horizon zien we nieuwe grote problemen op ons af komen. Op dit moment kijken we met zn allen met verbazing en afschuw naar de beelden uit Oekraïne.

Al met al ziet D66 deze uitslag als aanmoediging dat het van belang is om meer te investeren in rol van de raad. Want mensen weten landelijk wel goed de weg naar de stembus te vinden. We moeten dus ook zorgen dat de rol van de raad als volksvertegenwoordiger, kadersteller en controleur duidelijker wordt. Dit is een opdracht aan onszelf. Maak het belang van stemmen en dus ook inspraak en luisteren zichtbaar 4 jaar lang. Dat is niet iets voor alleen tijdens de verkiezingen.

3. Wat gaan we doen met het verkiezingsresultaat? Hoe gaan we samenwerken?

Laat ik voorop stellen dat de komende tijd samenwerking heel belangrijk is. Gezien de lastige tijd die we gaan doormaken; de woningbouwcrisis, de klimaatcrisis, de coronacrisis en nu de oorlog in Oekraïne die zorgt voor vluchtelingen, schaarste in producten, gas, etc. D66 is blij dat we met elkaar al van tevoren een proces hebben afgesproken. En dat er een informateur komt die de eerste gesprekken gaat voeren. De partij WIJ LL zal verder het voortouw nemen bij de onderhandelingen.

Belangrijk voor D66 is dat er gezocht wordt naar een combinatie die ruimte laat voor debat in de raad. Dat zit in de grootte van een coalitie, maar ook vooral in de rol die de raad voor zichzelf ziet. Hier kan een raadsakkoord ondersteunend in zijn.

D66 heeft er alle vertrouwen in dat er in het onderhandelingsproces vrij snel tot een eerste schets akkoord kan worden gekomen. Wie de verkiezingsprogramma’s van alle partijen naast elkaar legt ziet vooral grote overeenkomsten. Naast 2 of 3 duidelijke verschillen waar het gaat om; afval, woningbouw noordpolder en Bleizo-West. Daarom lijkt het ons ook wenselijk om tegelijkertijd of daarna te werken aan een raadsakkoord voor een groter draagvlak en een vlottere behandeling in de raadscycli.D66 kijkt met vertrouwen uit naar een raadsbrede visie op participatie, waar mee verder aan de slag kunnen met de inwoners op alle beleidsgebieden. Zodat we de relevante belanghebbenden meer en beter kunnen betrekken en de afstand tot de inwoners te verkleinen.

Wat wij belangrijk vinden is dat je nu als partij moet doen wat je beloofd hebt te willen gaan doen. Wij zullen ons dan nu ook inzetten voor een gezond, duurzaam en bruisend Lansingerland.

4. Wat is de volgende stap in het proces?

Zoals hiervoor al deels aangegeven zijn er een aantal opdrachten voor de informateur:
• Bevraag alle fracties over hun ideeën over een te vormen coalitie.
• Bevraag alle fracties over hun ideeën over de aard van het coalitie-akkoord.
• Aan welke acties denken de verschillende fracties om gezamenlijk de afstand tot de inwoners te verkleinen.