In augustus 2017 hebben Provinciale Staten besloten tot een moratorium op de groei van de geitenhouderij. Wat kort gezegd inhoudt dat er geen nieuwe vergunningen meer worden verleend voor uitbreidingen van de geitenhouderij. Aanleiding voor deze geitenstop was een groot bevolkingsonderzoek (Veehouderij en Gezondheid Omwonenden; VGO) onder huisartsen in Brabant en Limburg waaruit bleek dat mensen die op 1,5 tot 2 kilometer van een geitenhouderij wonen een verhoogd risico hebben op het krijgen van een longontsteking. Dit was een gevoelig besluit. Enerzijds kwamen een aantal geitenhouders door dit besluit flink in de knel en anderzijds is er veel onrust onder omwonenden, omdat de Q-koorts nog redelijk vers in het geheugen ligt.
Door COVID-19 is het vervolgonderzoek vertraagd. Onderzoek bij huisartsen dat in maart 2020 zou starten is in eerste instantie niet op gang gekomen. Vervolgens blijkt nu dat er in heel Nederland minder longontstekingen zijn, waardoor de groep deelnemers ook kleiner is. Daarnaast bracht Omroep Gelderland enkele weken geleden het nieuws dat er ondanks de geitenstop 35.000 geiten bij zijn gekomen in Gelderland. Een stijging van 50%.
Deze twee recente ontwikkelingen leiden voor D66 Gelderland tot twee belangrijke vragen: Is de geitenstop nog proportioneel en is de geitenstop eigenlijk wel effectief?
D66: Houd de geitenstop in stand
Het moratorium op de geitenhouderij, in de volksmond ‘geitenstop’ genoemd, is de laatste weken weer onderwerp van gesprek. Door COVID-19 is het vervolgonderzoek flink vertraagd en ondanks de geitenstop blijkt het aantal geiten in Gelderland de afgelopen vier jaar flink gestegen. Dat roept de vraag op of de geitenstop nog proportioneel en effectief is. Voor D66 Gelderland is het antwoord op beide vragen ja. Zo lang we niet meer waarborgen voor de gezondheid van omwonenden hebben kan de sector niet van het slot en is het noodzakelijk om de geitenstop in stand te houden.
Proportioneel
Het mogelijke directe risico voor de gezondheid van omwonenden rechtvaardigt de zware maatregel van de volledige stop op vergunningen. In VGO II en VGO III werd de relatie nog eens bevestigd, waarmee ook de proportionaliteit nog maar weer eens werd bevestigd. Hoe zuur het ook is voor de ondernemers die met de gevolgen te maken hebben: “We kunnen niet het risico lopen dat er nu uitbreidingen plaatsvinden die later ernstig zieken en mogelijk zelfs doden tot gevolg hebben”, aldus Antoon Kanis.
Effectiviteit
In hoeverre is deze maatregel effectief geweest en blijft deze effectief nu we de berichtgeving lezen dat het aantal geiten is toegenomen? In eerste instantie schrok ook D66 van het getal van 35.000 geiten, toch loont het om hier iets preciezer naar te kijken. Er was bij de invoering van de geitenstop al rekening mee gehouden dat er nog ongebruikte ruimte zou zitten in bestaande vergunningen, waarmee het aantal geiten dus toch kan groeien. En dit blijkt ook uit de cijfers van het CBS. In 2017-2018 zijn er namelijk zo’n 20.000 geiten bijgekomen, terwijl er in 2020-2021 maar 4.500 geiten bij kwamen. De redelijke verwachting is dat dit cijfer ook de komende jaren verder zal dalen, omdat er steeds minder vergunningen zijn waar nog ruimte in zit.
D66 Gelderland is van mening dat de geitenstop op dit moment nog proportioneel en effectief is en zullen het moratorium handhaven. Het onderzoek is weliswaar vertraagd, maar pas bij de uitkomsten van het onderzoek kunnen er nieuwe beslissingen worden genomen en kan de geitenstop er op een verantwoorde wijze af.