Na een lange zomerreces is het weer tijd voor de Friese politiek om te beginnen.

Met de Omgevingsverordening leggen we de spelregels vast van nieuwe ontwikkelingen in de Friese omgeving. Van het uitbreiden van boerenbedrijven tot de hoogte van windmolens, van het gebruik van bestrijdingsmiddelen tot het verjagen van ganzen. Alles om ons heen komt terug in de Verordening. Een enorme operatie vanwege de invoering van de nieuwe omgevingswet.
 
Allereerst waren we teleurgesteld dat zoveel mogelijk regels overgenomen werden uit de vorige verordening. Het was juist de bedoeling van de wet dat de regels voor de omgeving opnieuw tegen het licht werden gehouden en inwoners een grotere rol zouden spelen. Gelukkig waren er nog een paar punten waarop we wel het verschil konden maken.
 
Als D66 vinden we het erg belangrijk om klimaatneutraal te worden. Het tegengaan van klimaatverandering en omgaan met de gevolgen ervan is de grootste uitdaging van Fryslân, Nederland en de wereld. De spelregels in de verordening moeten ons helpen bij het behalen van dat doel.
 
Helaas werd dat niet voorgesteld. Zo stond in de Verordening dat ontwikkelingen in het buitengebied mogen plaatsvinden, zolang ze maar zorgen voor werkgelegenheid óf een positief effect hebben op het klimaat of de natuur. “Dus als een fabriek vervuilend is maar wel zorgt voor werkgelegenheid, dan mag die fabriek worden gebouwd. Dat past niet meer in deze tijd. We mogen meer van onze bedrijven vragen”, zei Statenlid Danny van der Weijde.

En dus dienden we een motie in waarin we klimaatneutraal als doelstelling toevoegden aan de verordening. Het voorstel haalde het en de verordening zal er op worden aangepast. Ontwikkelingen in het buitengebied moeten straks op zijn minst bijdragen aan de doelstelling om klimaatneutraal te worden.
 
Er zijn bovendien in Fryslân teveel beperkingen voor duurzame energie. De provincie stelt eisen aan waar zonnepanelen mogen komen en hoe hoog windmolens mogen zijn. We hebben tevergeefs in het verleden met een initiatiefvoorstel geprobeerd om dit te veranderen. We wilden daarmee geen maximale hoogte aan dorpsmolens stellen en de saneringsplicht voor nieuwe dorpsmolens eraf halen.

Dit keer wilden we het mogelijk maken voor bedrijventerreinen om kleine windturbines te plaatsen. Boeren mogen dat nu al op hun erf doen. Veel ondernemers willen ook verduurzamen, maar mogen dat niet. Dat is erg vervelend voor ondernemers want zij hebben ook te maken met de hoge energieprijzen. Helaas was er weer geen meerderheid voor dit voorstel. De coalitie blijft vasthouden aan afspraken uit 2019, terwijl de wereld in de tussentijd drastisch is veranderd. Het lijkt alsof verkiezingen de enige manier zijn echt voor een duurzame toekomst te kiezen.

Afgelopen zomer merkten we weer de ernstige gevolgen van klimaatverandering. Hoge temperaturen, weinig regen, kurkdroge grasvelden en rivieren met laag water. De komende jaren wordt dat meer de regel dan uitzondering. En dus moeten we ons beter voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering.

Bomen, bossen en natte natuur kunnen ons daarbij helpen. Bomen en natte natuur zorgen voor schaduw en verkoeling. Ze zijn goed voor het vastleggen van CO2, zorgen voor meer biodiversiteit en bomen maken onze omgeving mooier. Het project BOSK liet bijvoorbeeld op een inspirerende manier zien dat het plaatsen van bomen in de binnenstad de omgeving tot 5 graden koeler maakte. Kortom, bomen hebben veel voordelen en Fryslân wil daarom voor 2030 meer bomen, bossen en ook natte natuur aanleggen.

Als D66 waren we het eens met de keuzes van het college. Bomen hebben veel voordelen en daar moeten Friezen bewuster van worden. Om bewustwording te stimuleren, willen we als D66 dat voor ieder nieuwgeboren kind een boom groeit. “In beam foar ús bern, om zo de link te leggen tussen het heden en de toekomst”, aldus Statenlid Danny van der Weijde. De ouders van het kind kunnen ervoor kiezen om de boom in de tuin te laten planten of ergens in de omgeving.

Het college vond het een sympathiek idee en wilde het graag uitwerken. Als fractie zijn we erg benieuwd naar de uitwerking. Wordt vervolgd!

De Friese Ijsselmeerkust is misschien wel een van de mooiste kusten van Nederland. Tijdens ons luisterbezoek mochten we dat zelf ook ervaren. Een kust waar verhalen van verleden, heden en toekomst samenkomen. Het vertelt het verhaal van de Friese onafhankelijkheid, om leaver dea as slaef te zijn. De vervallen havens en slangenpieren die het verhaal vertellen van de gloriedagen van de Friese zeevaart.

Tot aan de dag van vandaag worden er verhalen geschreven. Verhalen over de uitdagingen van nu. Over hoe we door klimaatverandering anders om moeten gaan met onze watervoorraad en energievoorziening. Over de achteruitgang van de biodiversiteit en de transitie naar een extensieve kringlooplandbouw. En natuurlijk over de instandhouding van de leefbaarheid en voorzieningen in de dorpen.

Misschien wel het mooiste verhaal langs deze kust is die van de mienskip en haar betrokkenheid bij het gebied. Hoe ze met elkaar het gebied mooier willen maken. Over hoe de duurzame energie van Windpark Fryslân, de energie van de toekomst, haar nu helpt om het verleden en het cultureel erfgoed zichtbaar en bereikbaar te maken. Al deze ideeën zijn samengevat in de Digitale Ideeën Kaart. Een kaart met meer kansen als ideeën. 

Maar niet alleen de gemeenschap heeft projecten. Ook de gemeenten Súdwest-Fryslân en De Fryske Marren, it Wetterskip en maatschappelijke organisaties hebben zo hun wensen die allemaal uit verschillende potjes kunnen worden betaald. Inwoners moeten samenwerken met overheden en organisaties en tegelijkertijd concurreren om geld. “Wij maken ons hier zorgen over, want in situaties waarin inwoners het moeten opnemen tegen overheden, staan ze vaak al met 1-0 achter. Als D66 willen wij niet dat de inwoners aan het kortste eind trekken”, zei Statenlid Bea Bijlsma.

Wij dienden daarom twee moties in. Aan de ene kant wilden we dat het college in de uitvoering  duidelijk beschrijft hoe de inwoners kunnen participeren en welke rol zij krijgen. Aan de andere kant wilden we dat het beschikbare geld eerlijk verdeeld zou worden over projecten in beide gemeenten.

De gedeputeerde begreep onze zorgen en zei toe de rol van de inwoners duidelijk te gaan beschrijven in de uitvoering. We trokken de motie daarom in. Onze andere motie over een eerlijke verdeling van het geld haalde het bij de stemming. Wij zullen dit dossier op de voet volgen en zijn benieuwd naar de uitvoering.