Fons Mandigers van Natuurmonumenten gaf aan dat hij het jammer vindt dat de stikstofproblematiek alleen over Natura 2000-gebieden lijkt te gaan. De werkelijkheid is dat het over alle natuur gaat. “Kijk maar hier bij De Kuilen. Dat is ook geen Natura 2000, maar wel degelijk natuur. Ook wij zien hier de gevolgen van de neerslag van ammoniak en stikstofoxiden.” Pure stikstof is niet schadelijk. Stikstofoxiden en ammoniak wel. Vooral die laatste soort is volgens Mandigers het slechtste voor de natuur.
Mandigers gaf aan dat de problematiek groot is, maar zeker oplosbaar. “De aanpak van de zure regen in de jaren 70 hebben we ook opgelost. Waarom dit dan niet? Als alle partijen de handen in een slaan is het mogelijk. Het kost vooral tijd. Het gaat tientallen jaren duren voordat de stikstofneerslag is verdwenen die de laatste 40 a 50 jaar is opgebouwd. Daarom moet het terugdringen van de uitstoot van ammoniak en stikstof meteen opgepakt
worden.”
Bij de aanpak van de stikstofcrisis gaat het steeds om de juridische
houdbaarheid. Daar kan Mandigers weinig mee. “Het gaat om visie en strategie en een langjarige consequente aanpak. Daarmee behaal je de nodige resultaten.”
Gerard Hermens van Milieuvereniging Land van Cuijk gaf inzicht in hoe stikstof de biodiversiteit aantast. De stikstofcrisis is eerder een
biodiversiteitscrisis. Biodiversiteit is geheel van planten, dieren en
organismen dat bij elkaar hoort. Als een bepaalde soort plant of struik gaat overheersen door teveel aan stikstof, verdwijnen andere soorten en daarmee ook bijvoorbeeld insecten en dieren die van deze platen leven. Ook het bodemleven verandert. Ook bodemorganismen als schimmels en bacteriën veranderen waardoor biodiversiteit afneemt.
“Als er niets gedaan wordt aan de stikstofneerslag verdwijnen ook de laatste soorten wilde orchideeën uit De Kuilen”, aldus Hermens. “Tegenwoordig vinden we orchideeën iets bijzonders terwijl het een algemeen voorkomende planten horen te zijn.” Hermens benadrukt het belang van een groene omgeving voor mensen. En het gezondheidsrisico van ammoniak voor mensen.
Wandelend door het gebied wijzen Mandigers en Hermens op de verbraming, een belangrijk kenmerk van stikstofbelasting. En moeilijk aan te pakken. Waar het mogelijk is om de hei te plaggen is het vrijwel onmogelijk om de groei van bramen terug te dringen. Plaggen van de hei doe je eens in de 25 jaar, maar bramen moeten jaarlijks verwijderd worden. Dat is onbegonnen werk.
Ook wees Mandigers op het probleem dat steeds meer inheemse bomen het moeilijk krijgen zoals de eik, de iep en de es. De Amerikaanse Eik, die eerst als niet gewenst werd gezien, wordt nu omarmd omdat deze soort het wel redt. Het heeft ook met de klimaatverandering te maken. Ondertussen wordt er naar zuidelijke boomsoorten gekeken. De stikstofbelasting samen met de
klimaatverandering zorgen voor een zo snelle verandering dat de
biodiversiteit het niet kan bijbenen. Als het zo doorgaat houden we een eentonig buitengebied over zonder biodiversiteit. Hermens wees erop dat twee derde van de landbouwgewassen afhankelijk is door bestuiving door insecten. “Geen biodiversiteit dan ook geen insecten. De landbouw kan niet zonder biodiversiteit.”
Thomas van der Meer, fractievoorzitter van D66 Land van Cuijk, kaartte aan dat er een ‘ja-het-kan-mentaliteit’ nodig is om als gemeente mee te kunnen bewegen met stoppende landbouwers. “Wat kun je wel met vrijkomende agrarische bebouwing? Stoppers genoeg. Maar geef ze perspectief. Het bedrijf is wel het pensioen van de agrariër. Wat kan wel? We lopen er in de gemeente Land van Cuijk vaak tegenaan dat er weinig kan volgens het bestemmingsplan.”
Komende zaterdag is er wederom een stikstofwandeling. Dan op De Kampina in Boxtel. Meer informatie daarover in een eerder bericht op deze site.
Dianne Schellekens - Beeld: Dianne Schellekens