Spreektekst Fractievoorzitter Matthijs van Miltenburg
Voorzitter,
D66 is tevreden over de begroting, maar die tevredenheid gaat wel gepaard met de nodige zorgen. Zorgen over de wispelturigheid van het rijksbeleid en de onzekere Haagse politieke context waarbinnen we de begroting komend jaar uitvoeren.
We zijn tevreden dat we vasthouden aan de koers uitgestippeld in het Bestuursakkoord en de Perspectiefnota. Een koers om de grote uitdagingen voor Brabant te lijf te gaan. Of het nu gaat om herstel van natuur en het verbeteren van de waterkwaliteit. Of om een schonere en gezondere leefomgeving. Of om de inzet op woningbouw en schone mobiliteit.
Alle uitvoeringsagenda’s zijn naar verwachting eind dit jaar definitief vastgesteld. En met deze begroting kan het vizier komend jaar vooral gericht worden op de uitvoering. En dat is hard nodig. D66 wil dat we flink aan de slag gaan om Brabant toekomstbestendig te maken.
Door werk te maken van een gezonde, groene leefomgeving die ten goede komt aan de gezondheid van onze inwoners. Door te werken aan welvaart en welzijn voor de Brabanders die nu én in de toekomst in onze dynamische provincie leven. Daarom zijn we tevreden dat er in de begroting door alle programma’s heen aandacht is voor brede welvaart en gezondheid. En dat daarnaast specifieke uitvoeringsagenda’s zijn vastgesteld die voorzien worden van financiële middelen.
D66 is blij dat het college komend jaar met een plan van aanpak komt om het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen te verminderen. Minder landbouwgif bij onder meer intensieve teelten leidt tot gezondheidswinst voor mensen en is beter voor de kwaliteit van bodem en water.
Dank aan de SP voor de motie om te bekijken of een verbod van het gebruik van bestrijdingsmiddelen bij intensieve teelten op bepaalde locaties kansrijk is. We dienen deze motie graag mede in.
Voorzitter, de mobiliteit in Brabant krijgt in 2025 een stevige impuls met de doorontwikkeling van het Openbaar Vervoer. We verwelkomen de inzet op een schoner en efficiënter mobiliteitssysteem met de realisatie van snelfietsroutes en investeringen in strategisch gelegen remises voor zero-emissiebussen.
D66 is nieuwsgierig of de invoering van flexvervoer in West-Brabant de passende oplossing biedt als regulier OV niet beschikbaar is. Zodat onder meer de dorpen en het landelijk gebied beter bereikbaar zijn.
Voorzitter, als we het hebben over landelijk gebied, dan kijken we ook uit naar uitvoering van de zogeheten ‘no-regretmaatregelen’. Maatregelen om de Brabantse natuur te herstellen, de waterkwaliteit te verbeteren en de landbouw perspectief te geven. We zijn blij dat we daarbij aan de slag kunnen met 231 miljoen aan rijksmiddelen die nog op de valreep door het oude kabinet zijn toegekend.
Hopelijk gaat ook de Brabantse Ontwikkelaanpak Stikstof 2.0 zorgen voor verdere versnelling van natuurherstel en verlaging van stikstofdepositie. Dat is hard nodig om Brabant van het slot te krijgen en de woningbouw bijvoorbeeld met een project als Willemspoort-Zuid in Den Bosch vlot te trekken.
Maar voorzitter, naast tevredenheid over de begroting maken we ons ook grote zorgen. De keuzes van het kabinet-Schoof werken zowel beleidsmatig als financieel door naar Brabant. In de begroting lezen we dat deze “uitgestelde, onduidelijke of te beperkt uitgewerkte beslissingen leiden tot onzekerheid over wat er precies van ons gevraagd wordt.”
Ik vat het maar even samen in mijn eigen woorden: Brabant heeft last van Haagse onzekerheden. Van Haags uitstelgedrag en van Haagse onduidelijkheden.
Haagse onzekerheden want er is bijvoorbeeld een streep gezet door het Nationaal Programma Landelijk Gebied (het NPLG) en het Transitiefonds. In de plaats van het NPLG moet een ‘uitvoeringsgerichte en gebiedsspecifieke aanpak’ komen. Maar niemand weet nog wat dat inhoudt, wat de kaders worden. Laat staan of er überhaupt rijksmiddelen voor worden uitgetrokken.
Gelukkig gaat GS nu wel vast verder met een Aanpak Landelijk Gebied.
Haags uitstelgedrag bijvoorbeeld als het gaat om stikstofbeleid. Waar blijven bijvoorbeeld de landelijke stikstofreducerende maatregelen om de problematiek van de PAS-melders op korte termijn op te lossen?
En denk ook aan de landelijke handreiking voor een passende beoordeling van emissiearme stallen. Keer op keer doorgeschoven in de tijd.
Stilzitten is geen optie voor Brabant en dus heeft GS zelf inmiddels een handreiking opgesteld.
En voorzitter, om een voorbeeld te geven van één van de Haagse onduidelijkheden: het kabinet dreigt het principe van ‘water en bodem sturend’ bij de inrichting van Nederland af te zwakken.
We hoeven voortaan enkel ‘rekening te houden met Water en Bodem’.
Achter een – op het eerste gezicht – semantische Haagse discussie dreigt een inhoudelijke koerswijziging schuil te gaan. Een beleidswijziging waarbij het water- en bodemsysteem nevengeschikt wordt gemaakt aan de woningbouwopgave.
De minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening spreekt al van ‘liever een tuin onder water, dan geen huis’.
Afzwakking van het beleid is zeer onverstandig. Klimaatverandering is helaas een feit en weersextremen zullen toenemen. Water en bodem zijn de fundering waarop Brabant toekomstbestendig wordt ingericht. Dus niet bouwen op plekken waar het niet kan.
Water en bodem zijn én blijven sturend voor Brabant.
D66 dient een motie in met de oproep aan GS om dat in het proces richting de Nota Ruimte onder de aandacht te brengen bij de verantwoordelijke minister.
Voorzitter, om bij het thema water te blijven; de provincie legt in 2025 focus op voldoende en schoon drinkwater door onder meer inzet op waterbesparing en circulair watergebruik. We komen nog in december te spreken over het Zuidelijke Rekenkamer-rapport ‘Drinkwater in gedrang’, maar onze zorg over de beschikbaarheid van drinkwater is groot. Daarom willen we nu al in het licht van de begroting twee moties indienen: over circulair watergebruik en over drinkwaterwinning uit alternatieve bronnen.
Voorzitter, afrondend;
D66 steunt de voorliggende begroting om koersvast aan de grote opgaven voor Brabant te blijven werken, ondanks de wispelturigheid van Den Haag!
Tot zover, Voorzitter.