Bijdrage D66 raadvergadering 13 juni 2023

Geachte voorzitter,
Geacht college, geachte leden van de raad,

Ook ik sta hier vanavond met een zwaar gemoed.
D66 heeft met belangstelling het rapport met de bevindingen van Berenschot over de bestuurscultuur en sociale veiligheid in Wassenaar gelezen. Het beeld over de heersende cultuur is allerminst fraai en op onderdelen – op zijn zachtst gezegd – beschamend. We lezen dat er binnen alle lagen van het politiek-bestuurlijke proces (raad, college en ambtelijke organisatie) mensen zijn die sociaal onveilige situaties hebben ervaren.

We lezen over een masculiene cultuur waarin twijfel of sorry als zwakte wordt gezien en wordt afgestraft. Dat twijfel en zelfvertrouwen juist heel goed samen kunnen gaan, bewees ooit Hans van Mierlo. Politiek is ook een kwestie van houding.

We lezen in het Berenschot-rapport ook over een strijd die niet gericht is op inhoud maar op het proces, op de vorm, op elkaar, op scoren, op winnen. Over die inhoud mag je van mening verschillen en de discussies daarover mogen stevig zijn. Maar de basis is respecteren dat wij leven in een pluralistische democratische samenleving. Het mooie is dat wij allemaal politiek mogen en kunnen bedrijven vanuit onze eigen opvattingen en idealen. En daarbij hoort dus respect voor onze politieke tegenstanders en hun opvattingen. Wij doen dit als D66’ers en inwoners van Wassenaar vanuit onze sociaal-liberale idealen.

Beeld: D66 Wassenaar

Wij lazen in het rapport ook over het onvermogen om te kunnen vergeven en vergeten zodat incidenten uit het verleden, groot en klein, tot op de dag vandaag goed bestuur van onze gemeente in de weg zitten. Zo komen we nooit tot het zetten van een streep onder het verleden. D66 hoopt dat wij met dit rapport en debat die streep wel kunnen gaan trekken.

In Wassenaar wordt politiek ongelooflijk persoonlijk gemaakt, aldus Berenschot. Dat is een uitermate pijnlijke constatering, aangezien dat nu net niet is wat de inwoners van Wassenaar van de gekozen vertegenwoordigers in de raad vragen. Mensen willen geen gedoe, gekonkel en geruzie. In Machiavelli’s klassieker ‘De Heerser’ adviseert hij om de tegenstander niet tot vijand te maken, je moet namelijk altijd nog samen kunnen werken. En in een gemeenteraad met maar liefst acht verschillende fracties is dat een gegeven. De erkenning van wederzijdse afhankelijkheid leidt als het goed is ook tot wederzijds respect waarin ruimte is voor empathie, zorg en aandacht voor de ander en bereidheid om naar de ander te luisteren. 
De mensen in Wassenaar willen dat wij ons op basis van onze idealen inzetten voor een goed bestuur van onze gemeente. Dat wij handelen in het algemeen belang en in staat zijn ook om compromissen te sluiten.

Barack Obama zei eens dat ‘de democratie de bereidheid is om compromissen te sluiten, ook als je honderd procent gelijk hebt’. Hij zei ook: ‘Wie gelijk wil krijgen moet draagvlak verwerven en soms pragmatisch zijn. Wie het compromis verwerpt, blokkeert uiteindelijk de verandering.’ Wij zien het compromis als een manier om onze idealen dichterbij te brengen. Dit doen we niet omwille van het compromis, maar om de kwaliteit ervan.

Voor onze fractie biedt het rapport van Berenschot een goede aanzet voor een verbetering van de bestuurscultuur. Het biedt de gelegenheid om samen een streep te zetten, het verleden achter ons te laten en ons te richten op de zaken die onze aandacht vragen. Denk aan de verbetering van de verkeersveiligheid, de bouw van woningen, de verduurzaming van onze woningen en ons verkeer, de positie van onze ondernemers en de benodigde opknapbeurt van het centrum. Laten we ons daar op richten en er goede discussies over voeren.

De raad en het college zijn samen verantwoordelijk voor de bestuurscultuur. We moeten erkennen dat het beter moet. De urgentie is hoog en we zullen er dus ook samen de schouders onder moeten zetten om de cultuur te verbeteren.

We voeren vandaag in de gemeenteraad met elkaar het politieke debat zoals het hoort, om daarna met elkaar in gesprek te gaan over hoe we de benodigde verandering verder vorm gaan geven. Zoals de Amerikaanse filosoof Michael Sandel onlangs zei: ‘we hebben echt debat nodig in plaats van naar elkaar te schreeuwen zonder te luisteren.’ Laten we daarom vandaag beginnen met echt naar elkaar te luisteren.

Dank u wel voorzitter.