D66 sterk voorstander van één Parkstad en de IBA

Publicatie naar aanleiding van de komst van een IBA, Internationale Bau Ausstellung, in Parkstad, november 2013. Samenwerking D66 is voorstander van stevige samenwerking tussen de Parkstad-gemeenten onderling, en via Parkstad met overige Zuid Limburg en met Aken. Wij zijn daarom blij met de nieuwe samenwerkingsconstructie in Parkstad. Deze samenwerking is effectiever en efficiënter voor de colleges en biedt meer transparantie en democratie voor de gemeenteraden. En de samenwerking vormt daarmee een verleidingsstrategie voor verdergaande samenwerking en herindeling. Herindeling D66 is verklaard voorstander van herindeling:
  • het takenpakket van gemeenten wordt te groot,
  • financieel staat het water al aan de lippen,
  • echte keuzes en kwaliteitsslagen kunnen in het stedelijk gebied Parkstad alleen op grotere schaal worden gemaakt.
De weg naar herindeling is nu toe alleen van onderop mogelijk, want andere politieke partijen hebben duidelijk gemaakt niets te zien in van bovenaf opgelegde schaalvergroting en herindeling.
  • Brunssum en Landgraaf zijn bijvoorbeeld overgegaan tot een fusie van hun gemeentelijk ambtenarenapparaat; dit leidt mogelijk tot bestuurlijke fusie.
  • Voor de ontwikkeling van Parkstad is dat suboptimaal, omdat dan de competitie en concurrentie tussen Heerlen, Landgraaf-Brunssum en Kerkrade in de plaats komt van intergemeentelijke samenwerking en gezamenlijke inzet op één gezamenlijke stad.
IBA
  • D66 omarmt daarom de IBA Parkstad
  • IBA leidt tot gemeenschappelijke projecten in het stedelijk gebied van Parkstad, vergroot het gemeenschappelijk bewustzijn van de stedelijke gemeenten
  • Versterkt de nieuwe Parkstad.
De weg naar herindeling loopt dus via verleiding Verleiding via intensiever samenwerking (schaalvoordelen) en verleiding door gezamenlijke programma’s (economische en ruimtelijke herstructurering tot één Parkstad).
Toelichting Zoals bekend is D66 een partij van de samenwerking, niet alleen binnen de politieke arena zelf via deelname aan een coalitie, maar als het om Heerlen gaat, ook van samenwerking tussen buurgemeenten via Parkstad en op nog grotere (inter-)regionale schaal, via Charlemagne en Tripool. En wat Nederland betreft, zijn wij voorstander van een sterke EU. Wij hebben dat als partij ook diverse keren aangetoond middels moties en bijdragen. Wij zien hier de pure noodzaak van in en wat ons betreft kan die samenwerking niet ver genoeg gaan, zowel wat betreft Nederland met betrekking tot de EU als Heerlen. Zeker voor wat betreft Heerlen ten gevolge van de krimp, de crisis en aangekondigde decentralisaties, lees bezuinigingen. Maar deze samenwerking moet dan wel effectief zijn, dus doelen bereiken. En daarnaast moet deze ook nog efficiënt, transparant en democratisch zijn. Zowel de samenwerking in de EU als in Parkstad kan beter, veel beter. Maar laten wij ons hier beperken tot Parkstad. De huidige Parkstad-constructie, in het kader van de WGR+ en gegoten in het Pact van Parkstad, bevat nog een aantal weeffouten, hetgeen ten koste gegaan is van de effectiviteit. Niet dat wij niets bereikt hebben binnen Parkstad, in tegendeel. Maar wij zien nu toch een stagnatie en teleurstelling; de verwachtingen zijn lang  niet allemaal uitgekomen en uit de tussentijdse evaluatie in de gemeenten bleek dit ook. Daarom is D66 niet rouwig dat deze Parkstad, versie 1.0, verdwijnt en zijn wij blij met de nieuwe constructie, die in feite neerkomt op een verleidingsstrategie, zoals burgemeester Depla het zelf noemde, en het politiek maximaal haalbare op dit moment (“ dus geen 10 maar een 7”). Deze nieuwe constructie betekent samenwerking op een veel meer flexibele basis en op basis van vrijwilligheid. Dus per project samenwerkingspartners zoeken bij de diverse gemeenten, waarbij deze ook betrekking kan hebben ook nieuwe beleidsterreinen, die nog geen onderdeel waren van het Pact van Parkstad, zoals onderwijs, sport, cultuur en de aangekondigde  decentralisatieoperaties  op sociaal vlak. Dus bijvoorbeeld uitgifte van rollators en andere hulpmiddelen via één centraal punt, het ontwikkelen van één hoogwaardig regiozwembad, het afspreken van schoolvoorzieningen over de gemeentegrenzen heen om deze daarmee in stand te houden ondanks de ontgroening en krimp van de bevolking. Ook de hockeyfusie van Heerlen en Kerkrade hoort daar bij en het aangekondigde samengaan van de scoutinggroepen van Molenberg en Het Eikske. Prima ontwikkelingen die vaak door nood geboren ontstaan en waar wij als  politiek op moeten aanhaken. Ook het bedrijfsleven doet dat al, getuige bijvoorbeeld het vele aantal bedrijfsnamen waar de naam Parkstad in terug te vinden is. D66 betreurt daarom bijvoorbeeld nog steeds de naamswijziging van Roda JC in Roda JC Kerkrade; dat had volgens ons Roda JC Parkstad moeten zijn. Roda heeft immers bijna net zoveel toeschouwers uit Heerlen als uit Kerkrade! Alleen zullen wij een constructie en strategie moeten vinden waarin wij die stip op de horizon, herindeling, vroeg op laat, dus op termijn, bereiken. En dat wel van onderop, dus bottom up, want de landelijke en provinciale politiek hebben duidelijk gemaakt niets te zien in van bovenaf opgelegde schaalvergroting en herindeling. Wij zullen het dus zelf moeten doen en in de gekozen constructie, Parkstad 2.0, zien wij  in ieder geval mogelijkheden daartoe. Nogmaals, flexibiliteit is nu het in onze ogen terechte credo. Flexibiliteit in partners en beleidsterreinen. En als wij erin slagen deze te concretiseren en daarmee het voorzieningenniveau in stand te houden in deze regio, ondanks de eerder genoemde bedreigende ontwikkelingen, en wij tevens daarmee de burgers van Parkstad de toegevoegde waarde kunnen laten zien van deze samenwerking, dan mogen wij enigszins optimistisch zijn over een eventueel te houden referendum. Iets waar wij , als er nu een referendum gehouden zou worden,  niet bepaald gerust op zijn. Dus daar is D66 op dit moment althans, geen voorstander van. Een ander voordeel van de nieuwe Parkstad-constructie is in onze ogen het verdwijnen van de Parkstad-Raad. Een orgaan dat als vijfde wiel gefungeerd heeft en ondemocratisch, niet transparant en niet bepaald efficiënt was. Door de nieuwe constructie hopen en verwachten wij dat de Gemeenteraden veel meer bij de besluitvorming in Parkstad betrokken raken. Zij kunnen dan hun eigen wethouders als verantwoordelijk portefeuillehouder direct aanspreken en sturen. Dus als wij in Heerlen behoefte aan een regiozwembad hebben, kunnen wij middels een motie onze eigen wethouder aansporen om partners te gaan zoeken. Overigens zowel bij gemeenten als ook bij bedrijven, via een PPS constructie. Je kunt als politieke partij wel iets willen, maar als je geen meerderheid krijgt, wordt het moeilijk. Want alleen al het feit dat wij in Heerlen voor eenwording binnen Parkstad zijn, levert in een aantal andere Parkstadgemeenten uit principe alleen al weerstand op. Het is soms echt niet te geloven, want het gaat dan niet meer om argumenten, maar veel meer om sentimenten. En wij staan nu in Heerlen al in feite met een-nul achter in dit strategisch spel, doordat Brunssum en Landgraaf overgegaan zijn tot een fusie van hun gemeentelijk ambtenarenapparaat. Als dat lukt en het vervolg is een bestuurlijke eenwording, ontstaat in dat geval een stad ongeveer ter grootte van Heerlen, en is ons overwicht weg. En er zijn bepaalde politieke krachten die dat goed uitkomt en willen voorkomen dat Parkstad een gemeente wordt. Want in  dat geval zou Parkstad veel groter dan Maastricht worden en zou de provincie niet meer nodig hebben, waardoor deze haar invloed hier verliest. De Grote stede onderhandelen immers rechtstreeks met Den Haag. D66 schaart zich niet alleen achter het voorstel m.b.t. de vernieuwde samenwerking binnen Parkstad, maar omarmt ook het voorstel t.a.v. de IBA, de Internationale Bau Ausstellung.  Die gaat in onze ogen immers hopelijk fungeren als een katalysator wat betreft de eenwording van deze regio en gaat ons ook weer wat meer tot elkaar brengen. Niet alleen door de diverse gemeenschappelijke projecten, maar ook door het vergroten van het bewustzijn dat het hier om één regio en gebied gaat met vaak dezelfde problematiek. Een gebied met volop kansen, in het hart van Europa. Maar dan zullen wij ons ook als zodanig moeten positioneren en verkopen. En…. moeten organiseren ! Wij zijn deze keer wel wat minder enthousiast en staan wat meer met onze voeten op de grond. Ervaringen in het verleden hebben ons immers wat nadenkender en weer meer realiteitsbewust gemaakt. Denk maar aan het WK wielrennen, Maastricht Culturele Hoofdstad en, wel wat meer voor Limburg, de Floriade. Allemaal projecten die door ons enthousiast omarmd zijn, maar helaas ook niet alle verwachtingen ingelost hebben. Wij van D66 zijn sociaal liberalen en zijn onverbeterlijke optimisten; een partij volop idealen, die al gauw ontwikkelingen als kansen zien  (voor ons is het glas bijna altijd halfvol) en zo ook deze IBA zien. Wij zijn dan ook bereid ons toch in dit avontuur, vol ongewisheid, te begeven en wij zien dit megaproject als uitgelezen kans om vooruit te komen met deze regio. Economisch, duurzaam, kwalitatief en esthetisch maar ook bestuurlijk. Ook dit project zal ons gemeenten, tenminste als het slaagt, in elkaars armen drijven, op weg  naar die stip op de horizon, herindeling tot één Parkstad. En daarmee is wat ons betreft de cirkel dan rond.