D66 voor meer inzet op preventie jeugdzorg

D66 wil voorkomen dat kinderen tijdens het opgroeien en op school vastlopen. Wij zijn altijd groot voorstander geweest van het gebiedsgericht werken. Zo zien we dat  WIJ Groningen kinderen en ouders proactief ondersteunt. Dankzij de nauwe samenwerking met bijvoorbeeld het onderwijs bereiken we veel kinderen en kunnen we snel passende ondersteuning bieden. 

En toch hebben we tijdens de raadsvergadering op 26 maart 2025 tegen het raadsvoorstel Kader Preventie Jeugdzorg gestemd. Wij vinden namelijk dat het college onvoldoende stuurt op preventie en te weinig doet aan het versterken van de basisvoorzieningen en daardoor de grip op WIJ Groningen mogelijk verliest. 

Voorkomen is beter dan genezen
Te vaak zien we dat  kinderen en jongeren terechtkomen in complexe situaties die hun ontwikkeling als mens remmen of zelfs negatief beïnvloeden. Om dat te voorkomen moeten we meer doen aan preventie. De gemeente geeft per jaar al bijna 100 miljoen euro uit aan jeugdzorg en die kosten blijven maar stijgen. Tegelijkertijd neemt de vraag naar ondersteuning toe, maar hebben alle partijen moeite om voor de uitvoering genoeg personeel te vinden. Daarom vindt D66 dat we de uitvoering van het hele jeugdzorglandschap in het hele land anders moeten organiseren. 

Kader Preventie jeugdzorg
De gemeente speelt een grote rol als het gaat om preventie. Daarom heeft het college in november 2024 voorgesteld om in 2025 en 2026 in totaal 8,8 miljoen extra te investeren in preventie. Maar op welke manier? Een deel van het budget van 100 miljoen is al bedoeld voor preventie en de transformatie van de jeugdzorg. D66 heeft kritische vragen gesteld over de noodzaak en inzet van deze middelen. Ons voorstel om de raad mee te laten denken over de vraag wat preventie is, heeft het helaas niet gehaald. 

Rondetafelgesprek
“Samen met mijn collega Peter Swart van GroenLinks heb ik het initiatief genomen voor een rondetafelgesprek over preventie in de  jeugdzorg,” zegt D66 raadslid Mirjam Gietema. “We wilden weten wat er nodig is om te voorkomen dat kinderen en jongeren in de jeugdzorg terechtkomen.” Hoe kunnen WIJ Groningen en andere organisaties hieraan bijdragen?” Samen met de woordvoerders van andere raadsfracties voerde Mirjam Gietema  hierover gesprekken met vertegenwoordigers van zo’n twintig organisaties, zoals scholen, WIJ Groningen, de gemeentelijke ombudsman, GGD, UMCG, huisartsen, Jeugdbescherming Noord-Nederland en Elker. Dit rondetafelgesprek leverde een heldere les op, zegt Mirjam Gietema: “Preventie begint gewoon in de buurt!”



Wat is preventie?
Voor D66 betekent preventie het verstevigen van basisvoorzieningen. Kort gezegd betekent dit dat er altijd een plek moet zijn voor kinderen en jongeren in de buurt. Verder moet de GGD jeugdgezondheidszorg als spin in het web prioriteit krijgen op het gebied van de gezondheid van kinderen en jongeren. In samenwerking met huisartsen, opvang en onderwijs, WIJ-teams en de Basis jeugdhulp bij WIJ Groningen kunnen ouders en kinderen snel worden geholpen. 

D66 wil Grip op WIJ Groningen 
D66 ziet de noodzaak om deze basisvoorzieningen te versterken niet terug in het Kader Preventie Jeugdzorg. En dat is jammer, vindt Mirjam Gietema. “Het Kader voor het besteden van de 8,8 miljoen is heel erg breed. We zijn blij dat de gemeente partijen in de uitvoering de ruimte geeft om met bewezen effectieve plannen te komen, maar de vraag is of dit uiteindelijk bijdraagt aan de stevige basis die hiervoor nodig is. Op basis van de rondetafelgesprekken vertrouwen we erop dat dit goed komt. “De reden waarom we toch tegen het voorstel hebben gestemd is de rol die WIJ Groningen heeft.” 

WIJ Groningen is een jonge stichting die sinds 2018 vanuit elf plekken in de gemeente verantwoordelijk is voor Zorg en Welzijn. Het ligt voor de hand dat de uitvoering van dit Kader leidt tot extra werkdruk of taken. D66 wil meer grip op deze uitvoering door WIJ Groningen. Mirjam Gietema: “Voordat we het gesprek voeren over een mogelijke uitbreiding van de taken en verantwoordelijkheden, moet de basis van Wij Groningen en de opdracht Basis jeugdhulp op orde zijn. Hoewel er veel goed gaat, ontvangen we als raadsleden geregeld signalen van inwoners of de pers. De signaalbrief van de ombudsman is ook reden om pas op de plaats te maken. Als de basis op orde is, hebben de medewerkers van WIJ Groningen meer mandaat als ze aan tafel zitten met inwoners. Zij voeren ons beleid uit. Het is belangrijk dat we als gemeenteraad vertrouwen uitspreken en daar waar nodig de politieke opdracht aanpassen zodat zij hun werk goed kunnen uitvoeren.” Daarnaast is een evaluatie van WIJ Groningen en de opdracht Basis jeugdhulp ook in financieel opzicht belangrijk. Gezien de verwachte bezuinigingen, zal de gemeente fundamentele keuzes moeten maken voor de komende jaren. 

Mocht het college ervoor kiezen om de taken vanuit dit budget al dan niet tijdelijk uit te breiden, dan wil D66 dat de wethouder dit onderbouwt op basis van een evaluatie in een raadsvoorstel. Dan kunnen we als  raad een gesprek voeren over de toekomst van Wij Groningen en de opdracht basis jeugdhulp. Want uiteindelijk zijn wij hier als raad politiek verantwoordelijk voor. D66 stelde voor om dit als aanvullende eis op te nemen in het Kader Preventie Jeugdzorg. Ons voorstel Raad wil grip op WIJ heeft het niet gehaald en daarom heeft de fractie tegen het raadsvoorstel gestemd. 

Passende naschoolse opvang voor alle kinderen 
Na de stemming over het raadsvoorstel hebben we meteen de Motie Passend naschools opvangaanbod voor alle kinderen ingediend. Dit voorstel sluit aan op het initiatief dat we in april 2024 samen met het CDA hebben opgepakt Hierdoor is er nu naschoolse opvang voor alle kinderen van het speciaal basisonderwijs cluster 3. Dit sluit goed aan bij de behoefte van kinderen en de ouders, en heeft geleid tot een besparing van jeugdzorgkosten van bijna 100.000 euro. D66 wil deze aanpak verbreden naar andere scholen in het speciaal (basis) onderwijs . Mirjam Gietema: “In totaal gaat het om 796 kinderen die nu niet bij de reguliere kinderopvang of naschoolse opvang terecht kunnen. Ik spreek regelmatig ouders die helemaal in de knel zitten, niet (volledig) meer kunnen werken of uitvallen met stressklachten Als we het over preventie hebben, is dit voor ons een belangrijke eerste stap.“Er is nu namelijk sprake van ongelijkheid. Laten we investeren in gelijke kansen: daar hoort toegang tot opvang ook bij.” Helaas heeft ons voorstel het niet gehaald. D66 hoopt dat de gemeente samen met opvangorganisaties SKSG en Cosis toch stappen gaat zetten zodat meer kinderen vanaf september mee kunnen doen aan naschoolse opvang.