De impact van AI

tekst Stephan van Heusden
foto Jeroen Mooijman

Hind: ‘Toen er een debat over digitalisering ging plaatsvinden, hebben we de motie ingediend. Het was niet alleen bedoeld om te laten zien hoe goed ChatGPT dit kan, maar ook om bewustwording over ChatGPT en andere AI-toepassingen op gang te brengen. We hebben daarna de minister van onderwijs gevraagd daar een visie voor te ontwikkelen. Even later hadden we een debat over kunstmatige intelligentie met andere ministers waar we ook de minister van Economische Zaken en Klimaat hebben gevraagd om een algehele visie te schrijven over genererende AI. Dan gaat het niet alleen over ChatGPT, maar om de impact van AI op arbeid, markt en economie in het algemeen. Uiteraard is het iets voor de hele overheid, maar als verschillende ministers en hun departementen hier mee aan de gang gaan zijn we goed op weg.’

Hind: ‘Het gaat natuurlijk niet over ChatGPT op zichzelf, maar AI in het algemeen, waarbij de komst van ChatGPT voor nogal wat opschudding zorgt. Natuurlijk moeten we AI niet verbieden omdat bijvoorbeeld scholieren er misbruik van maken, of omdat het mogelijk is dat het werk van mensen door computers gedaan gaat worden. Tegelijkertijd willen we zo’n belangrijke ontwikkeling ook niet zomaar alleen maar ongecontroleerd overlaten aan de markt. Er moet regulering voor zijn. AI draait op algoritmes. Deze zijn altijd gevoelig voor discriminatie en schending van privacy. Toen ik net Kamerlid werd heb ik een mensenrechtentoets motie ingediend: als organisaties met algoritmes gaan werken dienen ze vooraf te toetsen dat het model en de gebruikte data niet discrimineert of privacy schendt. Daarnaast moeten we ons ervan bewust zijn dat, ook al krijgen we deze tools momenteel in de schoot geworpen, hier wel degelijk commerciële bedrijven zoals Microsoft achter zitten met een winstoogmerk. Ook moeten we voorkomen dat deze toepassingen via internet en zoekmachines uiteindelijk alleen de advertentie-inkomsten dienen van partijen als Google en Microsoft.

Hind: ‘Dat is wel zorgelijk en wat veel gevaarlijker is dat ChatGPT soms dingen verzint. Mensen zijn zich er vaak niet van bewust. In het rondetafelgesprek in april over ChatGPT zagen we voorbeelden waarbij Mark Rutte zogenaamd genomineerd was voor een Nobelprijs. Omdat er geen bronvermeldingen bij resultaten staan wordt het als altijd waar ervaren en kan het leiden tot desinformatie. Ook het gebruik van chatbots kan leiden tot verwarring. Chat ik nou met een mens of met een computer? Consumenten moeten dan ook veel beter het verschil zien tussen wat door de computer is gegenereerd en wat door mensen is gemaakt zodat ze zich er van bewust zijn dat de informatie onjuist kan zijn.

Hind: ‘Vanuit Europa komt er dit jaar nog een AI-verordening aan. ChatGPT-achtige toepassingen worden als hoog risico geclassificeerd, dus moeten voldoen aan transparantie regels. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) houdt toezicht op het gebruik van algoritmes en is onder andere in gesprek met de Minister van Buitenlandse Zaken om inzicht te verschaffen in de doelmatigheid van het gebruik van algoritmes. Overigens is het budget van 1 miljoen euro dat de AP heeft voor het toezicht houden op algoritmes veel te laag. 

Na de toeslagen affaire is er een motie goedgekeurd waarin is afgesproken dat overheden alle data die kunnen leiden tot discriminatie, zoals etniciteit en geboorteland verwijderen uit algoritmes. Ministeries rapporteren over de voortgang hiervan aan de commissie Digitale Zaken. Het argument om dit soort algoritmes te gebruiken is meestal dat ze efficiëntie verhogen. Daarom gaan algoritmes ook steeds meer ingezet worden door verzekeraars en bij werving en selectie. Dit mag er echter niet toe leiden dat het leidt tot schending van privacy of discriminatie. Ik moet dit vaak opnieuw uitleggen in debatten in de Kamer. ‘Rechtvaardigheid dient voor efficiency en het risico van een biased – niet representatief – model
te gaan.’ ■

___________
Prompt in ChatGPT: “Wat is kunstmatige intelligentie?”

ChatGPT: “Kunstmatige intelligentie (KI) verwijst naar het vermogen van computersystemen om taken uit te voeren die normaal gesproken menselijke intelligentie vereisen. Het is een brede term die verschillende aspecten van machine learning, natuurlijke taalverwerking, beeldherkenning, probleemoplossing en andere cognitieve vaardigheden omvat.

Kunstmatige intelligentie stelt computers in staat om gegevens te analyseren, patronen te herkennen, beslissingen te nemen, problemen op te lossen en taken uit te voeren op een manier die lijkt op menselijke intelligentie. Het doel van KI is om machines in staat te stellen te leren van ervaringen en zich aan te passen aan nieuwe situaties, waardoor ze steeds beter worden in het uitvoeren van complexe taken.