Innovatie in de zorg

Het tafelgesprek over innovatie heeft verschillende belangrijke onderwerpen aangekaart met betrekking tot de zorg voor ouderen en het bevorderen van een gezonde samenleving. Een van de cruciale punten die besproken werd, is het belang van preventie, niet alleen op latere leeftijd, maar al veel eerder in het leven. Denk aan begeleiden bij sporten en tegengaan obesitas. Het aanpakken van problemen zoals laaggeletterdheid en gezondheidsverschillen op jongere leeftijd kan later leiden tot minder klachten en een betere gezondheid. Dit roept de vraag op of preventie een grotere rol zou moeten spelen in het onderwijs, zodat jongeren al vroeg gezondheidsvaardigheden ontwikkelen.

Een ander thema dat aan bod kwam, was de discussie over welke behandelingen nog zinvol zijn op hoge leeftijd, en welke criteria moeten worden gehanteerd bij het nemen van deze beslissingen. Met een toenemende vergrijzing is het van belang om een evenwicht te vinden tussen kwaliteit van leven en medische interventies, rekening houdend met de verwachte levensverwachting en de individuele wensen en behoeften van ouderen.

Het tafelgesprek benadrukte ook het belang van innovatie en preventie in de inkoop van zorg voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) en jeugdzorg. De urgentie voor innovatie wordt mede veroorzaakt door een tekort aan personeel. Robotica en andere technologische ontwikkelingen kunnen hierbij een rol spelen. Denk aan begeleiding op afstand en ondersteuning bij inname van medicatie. Ook als maar een minderheid hier gebruik van kan maken. Het is wel belangrijk om ervoor te zorgen dat deze hulpmiddelen bekend zijn bij zorgverleners en ouderen zelf, zodat ze optimaal benut kunnen worden.

Daarnaast werd gewezen op de afnemende beschikbaarheid van mantelzorgers in de toekomst. Terwijl iemand van 80 jaar momenteel gemiddeld nog kan rekenen op ongeveer 10 potentiële mantelzorgers, zal dit aantal over 10 jaar naar verwachting gedaald zijn naar slechts 4. Dit onderstreept de noodzaak voor gemeenten om passende maatregelen te nemen. Maatwerk wordt hierbij telkens belangrijker. Denk hierbij aan het stimuleren van woonvormen waar ouderen samen kunnen wonen en elkaar kunnen ondersteunen (knarrenhof). Groepsbegeleiding kan hierbij waardevol zijn. De gemeente kan dit faciliteren. De zware regelgeving staat snelle groei echter in de weg.

Het bevorderen van sociale interactie en het voorkomen van eenzaamheid bij ouderen is een ander aspect waar gemeenten een rol kunnen spelen. Het creëren van huiskamers en vergelijkbare ontmoetingsplekken kan niet alleen eenzaamheid verminderen, maar ook voorlichting bieden over zorgmogelijkheden, digitale vaardigheden en andere relevante informatie vanuit de gemeente. Bovendien dient de gemeente een rol te spelen bij de ondersteuning van mantelzorgers, bijvoorbeeld door respijtzorg aan te bieden.

De digitalisering van de zorg werd eveneens besproken als een manier om efficiënter te werken en meer mensen te kunnen helpen. Door meer digitale mogelijkheden te benutten, hoeven hulpverleners niet altijd fysiek langs te komen, wat tijd bespaart en de capaciteit vergroot. Het is echter belangrijk dat de gemeente ervoor zorgt dat er geen tweedeling ontstaat tussen digitaal vaardige en niet-vaardige burgers, om sociale uitsluiting te voorkomen. De innovatie werkt op het moment vooral voor de digitaal vaardige mensen. Er is een gebrek aan ondersteuning voor niet digitaal vaardige mensen. Ze hebben vaak al een achterstand in taalvaardigheid en besteden weinig tijd aan de digitalisering.

Het tafelgesprek wierp ook een blik op de opkomst van zelfdiagnose en het bestellen van medicijnen zonder tussenkomst van een arts. Hoewel digitale ontwikkelingen zoals ChatGPT mogelijkheden bieden om informatie op te zoeken en te diagnosticeren, is het essentieel om een evenwicht te vinden tussen het empoweren van individuen en het waarborgen van veiligheid en kwaliteit van zorg.

Financiering van innovaties vormt ook een uitdaging, vooral omdat er aanzienlijke verschillen zijn tussen zorgaanbieders in hun betrokkenheid bij innovaties. Het is belangrijk dat financieringsmechanismen aansluiten bij de behoeften van zorgaanbieders en innovatieve oplossingen stimuleren.

Tot slot kwam naar voren dat gemeenten een belangrijke rol spelen in het behouden van voorzieningen in de kernen. Voor sommige mensen is ondersteuning nodig om een sociaal netwerk op te bouwen en te onderhouden, zodat ze later samen met anderen kunnen zorgen voor een goede kwaliteit van leven.

Al met al benadrukt het tafelgesprek over innovatie het belang van preventie, de rol van de gemeente en de mogelijkheden die digitalisering biedt voor de zorg voor ouderen. Het implementeren van innovatieve oplossingen en het bevorderen van preventieve maatregelen kan helpen om de uitdagingen op het gebied van vergrijzing, personeelstekorten en gezondheidsverschillen aan te pakken, en zo een gezonde en zorgzame samenleving te creëren.