Strategisch spel der toekomst Lingewaard en Overbetuwe

Frank Jongbloed presenteerde de uitdagingen van Waterschap Rivierenland, met speciale aandacht voor de Betuwe en de impact van klimaatverandering. Hij schetste de brede verantwoordelijkheden van het waterschap, waaronder dijkonderhoud, waterzuivering en, in sommige gevallen, wegenbeheer. Waterschap Rivierenland bedient 25 gemeenten, met in totaal ongeveer 1 miljoen inwoners en een gebied van 192.000 hectare.
In de Betuwe speelt waterbeheer een cruciale rol, ondersteund door een uitgebreid netwerk van gemalen, bluswatergangen en andere infrastructuur. Frank benadrukte het belang van het nieuwe streefpeilenplan, dat vanaf 19 december 2024 ter inzage ligt. Dit plan is essentieel om de waterhuishouding beter af te stemmen op veranderende klimaatomstandigheden en extreme weersomstandigheden effectief aan te pakken.
De presentatie eindigde met een oproep tot samenwerking tussen bewoners, gemeenten en het waterschap. Alleen door gezamenlijk verantwoordelijkheid te nemen, kan de regio weerbaar worden gemaakt tegen de uitdagingen van waterbeheer en klimaatverandering.

De presentatie van Stefan over de ruimtelijke strategie schetst een visie voor de toekomst van de regio, met nadruk op slim ruimtegebruik en samenwerking.

Een toekomstvisie geworteld in de geschiedenis
Stefan begon met een terugblik op de historische ontwikkeling van de regio. Gedurende de jaren heeft de omgeving zich ontwikkeld tot een plek waar stad en landschap nauw met elkaar verweven zijn. Deze combinatie biedt zowel kansen als uitdagingen voor de manier waarop toekomstige ruimtelijke plannen worden vormgegeven.

Groene Metropoolregio: de balans tussen stad en natuur
De focus van de presentatie lag op de Groene Metropoolregio, een gebied dat zowel groen als aantrekkelijk moet blijven. Hier liggen grote uitdagingen op het gebied van woningbouw, leefomgeving, mobiliteit en economie. De visie is om meer ruimte te creëren voor zowel landschap als stad onder het motto “Meer landschap, meer stad.”

Stefan benadrukte het belang van samenwerking tussen verschillende overheden. De regio werkt intensief samen met het Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten om een gezamenlijk akkoord te bereiken dat de groei en het behoud van de regio waarborgt. De basis van deze samenwerking ligt in integrale gebiedsuitwerkingen, zoals het project Middengebied.

Een slimme aanpak voor ruimtelijke ordening
Een belangrijk onderdeel van de strategie is het Novex-programma (Nationaal Omgevingsvisie Uitvoeringsprogramma Extra), dat de basis vormt voor een ruimtelijk voorstel en actieplan. Binnen dit programma worden verschillende afwegingen gemaakt:

Efficiënt ruimtegebruik: Aangezien de ruimte beperkt is, is het essentieel om slimme keuzes te maken voor bijvoorbeeld nieuwbouw en infrastructuur.

Natuur en landbouw: Het behoud van groene ruimtes en landbouwgebieden wordt gecombineerd met stedelijke groei.

Mobiliteit: Projecten zoals het Rijn-Waal Pad en het Veluwe-Waal Pad dragen bij aan betere verbindingen binnen de regio.

Ruimtegebruik vraagt om keuzes
De presentatie benadrukte dat de schaarse ruimte vraagt om scherpe prioriteiten en afwegingen. Of het nu gaat om woningbouw, natuurbescherming of het verbeteren van mobiliteit, het draait allemaal om het vinden van een balans tussen groei en behoud.

Toekomst met visie en uitvoering
Het regioarrangement vormt de kern van deze strategie, waarin visie en uitvoering samenkomen. Er wordt gewerkt aan randvoorwaarden en concrete maatregelen om de Groene Metropoolregio toekomstbestendig te maken. Integraal beleid staat hierbij centraal, met oog voor zowel lokale behoeften als bredere samenwerkingen.

Stefan sloot af met een oproep tot samenwerking en betrokkenheid, een uitnodiging om gezamenlijk de regio verder te ontwikkelen.

Figuur 1: het eindresultaat van een van de tafels.


Legenda.

Na de presentaties hebben de deelnemers van de avond zich verdeeld over 3 tafels. Een tiental mensen per tafel hebben uitgebreid met elkaar gesproken over verdeling van wensen en middelen. Zij kwamen tot de volgende inzichten en aanbevelingen.

Landschap en Natuur: Vergroot de aanwezigheid van bossen, natuur en water, in samenwerking met boeren voor natuurinclusieve bedrijfsvoering en duurzame voedselproductie.

Bereikbaarheid: Verbeter de bereikbaarheid voor alle vervoersmodaliteiten, met speciale aandacht voor openbaar vervoer en het beperken van hinder en onveiligheid door vrachtverkeer in en rond dorpskernen.

Sport en Recreatie: Creëer ruimte voor sport en recreatie, zowel binnen dorpskernen (sportparken en multifunctionele sportcentra) als in het buitengebied (wandelen, fietsen, kanoën, etc.). Een concreet idee is om fietsers uit Duitsland te verleiden de Betuwe te ontdekken via de Linge, met een veerpont of een nieuw fietspad langs de A15.

Duurzame Energie: Stimuleer de opwekking van duurzame energie, met name door wind- en zonneparken langs grote infrastructuurbundels zoals de A15/Betuweroute. Vermijd echter locaties nabij natuur- en woongebieden.

Economische Kansen: Combineer economische ontwikkeling met ecologische duurzaamheid, bijvoorbeeld bij Looveer. Zet in op verdere verduurzaming van bestaande bedrijfsclusters zoals Next Garden. Naast industrieterreinen in de grotere dorpen wordt onderzocht hoe kleinere dorpen hun economie kunnen versterken met MKB, winkels, voedselproductie en andere voorzieningen.

Woningbouw: Focus woningbouw op hoogbouw in de grotere kernen
Elst, Huissen en Bemmel, bij voorkeur nabij stations en openbaar vervoer, met een maximale hoogte van 14 bouwlagen. Vermijd woningbouw in het buitengebied.

Openbaar Vervoer: De groei van het aantal woningen vraagt om hoogwaardig openbaar vervoer en duurzame alternatieven voor de auto.

Energievoorziening: De extra woningen vergen meer energie. Dit vraagt om extra windmolens en zonneparken langs snelwegen zoals de A15, met aandacht voor weidevogelgebieden.

Groen en Landschap: Versterk het groenblauwe netwerk met meer bos en (natte) natuur. Breid het Zeegbos uit en stimuleer natuurinclusieve landbouw langs de Linge, bij boomkwekerijen en in de oosthoek van Gendt, Angeren en Doornenburg.

Bedrijventerreinen en Circulaire Economie: Moderniseer en maak bestaande bedrijventerreinen duurzamer, zoals bedrijventerrein Bemmel-Gendt, met meer focus op circulaire economie.

Mobiliteit en Bereikbaarheid: Vanwege de regionale schaal en de invloed van lobbywerk is samenwerking met andere overheden essentieel.

Ruimte voor Grote Gebruikers: Zoek gezamenlijk naar geschikte locaties voor grote bedrijven en instellingen in het middengebied, met een evenwichtige verdeling van functies. Vermijd massale clustering en zorg voor een natuurlijke overgang tussen woongebieden en groengebieden.

Voor de ontwikkeling van woningbouw en openbaar vervoer is afstemming met andere gemeenten en regio’s noodzakelijk. Een gezamenlijke strategie richt zich op cofinanciering en het benutten van subsidieregelingen om duurzame investeringen in het middengebied mogelijk te maken.