Op 1 januari 2002 was de gemeente Wijdemeren een feit. Precies 25 jaar en 8 burgemeesters later, zal Wijdemeren per 1 januari 2027 ophouden te bestaan. Misschien breken we daarmee het record van de gemeente met de kortste levensduur! Niet iets om trots op te zijn.
Na nog geen 10 jaar kwam het schip van de gemeente al in zwaar weer. Onder leiding van de toenmalige – en huidige – wethouder financiën is draconisch gesaneerd, zowel door financiële bezuinigingen als op het ambtelijk apparaat. Met de kennis van nu kunnen we ons afvragen of deze sanering niet op termijn heeft geleid tot de huidige situatie.
De gemeente is deze klap nooit te boven gekomen. Meerdere bestuurskrachtmetingen zijn in de daaropvolgende jaren uitgevoerd en Wijdemeren was permanent in de gevarenzone.
We zijn in die periode gestart met 3 re–organisatieplannen. Geen van die plannen is ooit volledig uitgevoerd. De ambtelijke organisatie kwam permanent onder onaanvaardbare druk te staan met als gevolg dat de dienstverlening aan onze inwoners en de slagvaardigheid van de gemeente achteruit holden.
Vanwege de “creatieve” bezuinigingen van het Rijk en het uitbesteden van taken aan gemeentes zonder financiële middelen, werd dat niet beter.
Intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en opgelegde herindelings plannen zijn de revue gepasseerd. Ruim 10 jaar geleden lag de focus op Stichtse Vecht en Weesp. Een groen samenwerkingsverband als buffer tussen het oprukkende Amsterdam en het stedelijke “dorp” Hilversum. Samen met Gooise Meren kan dat nog steeds.
Na een succesvolle start op gebied van onder meer belastingen, heeft het nieuwe college in 2014 deze samenwerking toch weer verbroken. Die breuk had ook een negatief effect op onze organisatie. De blik keerde zich naar samenwerking met Hilversum.
Een proces van gemeentelijke herindeling in de Gooi- en Vechtstreek werd opgestart onder leiding en druk van de Provincie. De woede onder de inwoners was groot. Burgerinitiatieven en handtekeningenacties toonden de grote weerstand onder de inwoners. Maar liefst 7734 handtekeningen tegen fusie met Hilversum waren het gevolg! Met name D66, De Lokale Partij en Dorpsbelangen stonden voor een zelfstandig Wijdemeren, ook in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Het zelfstandig voortbestaan van Wijdemeren bleef het uitgangspunt.
Toen deze herindeling onvermijdelijk leek, was het standpunt van D66: geen fusie met Hilversum alleen. Maar Hilversum en Gooise Meren samen was een optie. Onze stip op de horizon bleef het omvormen van de Regio tot één gemeente: Gooistad.
De Provincie heeft die gedwongen fusie afgeblazen. Alle opties waren weer open, met inbegrip van een door D66 voorgestelde Federatiegemeente, gebaseerd op de democratisering van de Regio met een gekozen volksvertegenwoordiging.
Maar Wijdemeren zou Wijdemeren niet zijn als we niet weer iets aparts hadden. In Wijdemeren hebben we niet gewacht tot 2026, wij zijn al in het Ravijn gestort in 2022! We kennen het gevolg. Daarom vanavond deze vergadering.
Vanaf het besef van de organisatorische en financiële puinhoop in 2022 en de daaropvolgende onder toezichtstelling, is het pad naar de situatie van vandaag ingezet.
Een proces waarbij D66 steeds meer de indruk kreeg dat de uitkomst op voorhand al was bepaald en dat we niet meer waren dan marionetten, bestuurd door de vaste hand van de poppenspeler in Haarlem.
De raad was begin 2023 unaniem in haar besluit om te werken aan het herstel van de gemeente langs 3 lijnen: financieel herstelplan, ambtelijke reorganisatie en ontwikkeling van een toekomstvisie voor de gemeente. Deze 3 lijnen moesten samenkomen om een gezonde en toekomstbestendige gemeente mogelijk te maken.
Onder de sturende leiding van Kockx en De Voogd en op basis van een stoplicht schema zonder financiële onderbouwing, heeft de raad zich uitgesproken voor fusie. Nog voordat het financieel herstelplan en het plan voor ambtelijke reorganisatie beschikbaar waren. D66 vond, en vindt nog steeds, dat dit niet de juiste gang van zaken was, en heeft zich daarom in juli en oktober vorig jaar uitgesproken tegen de fusie met één of meerdere gemeentes, zoals voorgesteld in het raadsvoorstel.
Waarom dan niet ook gekeken naar een fusie tussen de drie gemeentes: Wijdemeren, Hilversum en Gooise Meren? D66 had zich daarin kunnen vinden.
D66 vindt het ook bezwaarlijk dat het college zich erop beroept dat de fusie uitsluitend een collegebevoegdheid is. Zonder samenspraak met de raad en zonder reële participatie van onze inwoners. Wel met enkele informatie avonden voor de vorm. Slechts 5 dagen na de laatste inloopdag en nadat Gooise Meren en Hilversum zich per brief bereid verklaard hadden tot een fusie met Wijdemeren, kwam als een donderslag bij heldere hemel de aankondiging van onze burgemeester dat de colleges van de 3 gemeentes hadden besloten tot een fusie van Wijdemeren met Hilversum. Ook in de raad van Gooise Meren was men verbijsterd.
Waarom deze, niet vooraf met de raad besproken, keuze voor Hilversum?
De raad heeft zich uitgesproken voor handhaving van de waarden van onze kernen en het koesteren van onze blauw-groene parels, het in stand houden of verbeteren van ons voorzieningen niveau en het veiligstellen van de dienstverlening aan onze inwoners.
Is op die gebieden Hilversum de meest gerede partner? In de Gooi- en Eemlander lazen we dat de gemiddelde reactietijd op vragen van inwoners in Hilversum 2 à 3 maanden is en in Gooise Meren 2 à 3 dagen. Is Hilversum dan de meest voor de hand liggende partner op gebied van dienstverlening? Wij denken van niet.
Een zeer goed functionerend kernen beleid bestaat al in Gooise Meren, Hilversum kent slechts wijkraden. Is op dat gebied Hilversum dan de meest gerede partner? Wij denken van niet.
Gooise Meren en Wijdemeren zijn beide gemeentes met veel groen en water, een belangrijke toeristische sector en kernen met een sterk eigen karakter en historie. Feit: de stadscultuur van Hilversum sluit, in tegenstelling tot Gooise Meren, niet aan bij het DNA van Wijdemeren.
Gaat het dan alleen maar over de wens van de overheid om te komen tot een kerngemeente van 120.000 inwoners? Moet het niet gaan over de beste toekomst voor onze 25.000 inwoners en onze prachtige natuurgebieden? Is groter altijd beter? Wij denken van niet.
Uit de bijlages bij het raadsvoorstel blijkt een licht voordeel voor Hilversum op gebied van financiën en organisatie. Waarbij we de kanttekening moeten plaatsen dat geen van beide gemeentes een doorrekening heeft gemaakt tot 2035. We beschikken dus niet over een duidelijk financieel toekomstbeeld van deze gemeentes. Nadat we ons eigen ravijn glansrijk hebben overleefd, moeten we ons dan blindelings in het ravijn van de buren storten?
Fusie van gemeente Wijdemeren met …
D66 zal het voorstel tot samenvoeging met Hilversum niet steunen en geeft de voorkeur aan een samenvoeging met Gooise Meren. Om ons standpunt toe te lichten, begin ik met een overzicht van het bestaan van Wijdemeren.
De argumenten van het college lijken ons niet doorslaggevend; onze afweging leidt tot een andere conclusie. Op grond van onze eerdere afwegingen gaat de voorkeur van D66 uit naar een fusie met Gooise Meren, voor zover die gemeente daartoe de mogelijkheid biedt. Vanavond wordt in de Raad van Gooise Meren een amendement van die strekking in stemming gebracht. Ook in Hilversum wordt op dit moment gestemd over moties en amendementen.
Hoe gaat zich dit verhouden tot de tekst van het definitieve – identieke -raadsvoorstel?D66 blijft van mening dat we pas een goed gewogen beslissing kunnen nemen, nadat beide gemeentes zich hebben uitgesproken.
Alle fracties hebben zich eerder uitgesproken voor “zorgvuldigheid boven snelheid”. De snelheid wordt bepaald door de zelfopgelegde en nutteloze deadline van 1 januari 2027, de zorgvuldigheid is vanavond, naar de mening van D66, ver te zoeken. Op grond daarvan zullen wij het raadsvoorstel, in de huidige vorm, niet kunnen steunen en een amendement indienen. De toekomst van onze inwoners en onze dorpen is te belangrijk om te tekenen bij het kruisje.