Evenwicht in de begroting
De begroting moet in evenwicht zijn, dus niet meer uitgeven dan er binnenkomt. Als er onverhoopt een tekort is, dan streven we ernaar om de begroting zo snel als mogelijk, en als verantwoord, weer in balans te brengen.
Financieel beleid
LET OP: auteursrechten ontbreken. S.v.p. de auteursrechten invullen voor deze afbeelding before using it.
D66 streeft naar een evenwichtige begroting, met een adequate reserve om tegenvallers op te vangen, en geen overschotten of torenhoge reserves waar de gemeente mee kan beleggen, of tekorten zodat voorzieningen verdwijnen. Hiertoe hanteren wij een aantal uitgangspunten als hierna weergegeven.
Het “ravijnjaar” voorbij
De coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB heeft besloten om vanaf 2026 het budget voor gemeenten nog verder te korten. D66 is daar tegen en heeft in de doorrekening een alternatief gepresenteerd. Inmiddels zijn de aanvankelijk geplande grote bezuinigingen opgeschort voor tenminste een jaar.
D66 vindt dat gemeenten voldoende middelen moeten hebben om hun taken te kunnen uitvoeren. Bij tekorten wil D66 zich op gemeentelijk niveau inspannen om altijd eerst te kijken hoe de uitgaven verantwoord kunnen worden verminderd voordat gegrepen wordt naar lastenverzwaringen. De grote tekorten vanaf 2027 als gevolg van keuzes van het kabinet maken lastenverzwaringen echter vaak onontkoombaar om cruciale voorzieningen te kunnen behouden.
Wat kan er wél
Mogelijke gemeentelijke hervormingen zijn: minder externe inhuur bij de gemeente, minder middelen voor public affairs en citymarketing, activerend welzijns- en socialezekerheidsbeleid, maatregelen om grip te krijgen op de ontwikkeling van de zorgkosten, bedrijven zelf laten bijdragen aan uitgaven waar ze direct van profiteren, slimmer gebruik van gemeentelijke voorzieningen en vastgoed, meer dienstverlening via internet, etc. In veel gemeenten bestaan door ambtenaren gemaakte lijsten met mogelijke ombuigingen die ter inspiratie gebruikt kunnen worden.
Prioritering van uitgaven
Bij de prioritering van de uitgaven staat de blik op de toekomst voorop bij D66, die ook de rode lijn is door de rest van het programma. Onderwijs(huisvesting) mag niet het kind van de rekening worden, want goed leren begint bij een goed klaslokaal. Ook cultuur- en sportverenigingen zijn vaak een makkelijke prooi voor bezuinigingen. Deze wil D66 ook ontzien, zodat ook volgende generaties het beste uit zichzelf kunnen halen op cultureel en sportief gebied.
Burgerbegrotingen
Om betrokkenheid van mensen bij het verdelen van gemeentelijke budgetten te vergroten is in een aantal gemeenten (Groningen (Hoogkerk), Culemborg) succesvol gewerkt met een burgerbegroting, waarin inwoners voor een deel van de begroting zelf bepalen waaraan behoefte is in de wijk.
Controleerbaarheid van de begroting
Controleerbaarheid van de begroting is cruciaal. Een sterke positie van de (gemeentelijke) rekenkamer is van groot belang. Zo ook een leesbare en begrijpelijke begroting, zodat ook inwoners en media kunnen meekijken en meedenken. Denk ook aan initiatieven als ‘open spending’ (zie bijvoorbeeld Zuid-Holland) en subsidieregisters.
Risicobeheersing
Risicobeheersing is van groot belang. Houd reserves aan voor onvoorspelbare uitgaven. Schat de kosten van (grote) projecten behoedzaam in. Overweeg een ‘stress test’, waarbij de houdbaarheid van de begroting en vooral ook de grondexploitaties in verschillende scenario’s wordt getest.