De Eerste Kamer heeft 75 zetels waar kandidaten van alle partijen in plaats kunnen nemen. De taak van de Eerste Kamer is voornamelijk een controlerende taak; zij toetsen de wetsvoorstellen die gemaakt zijn door de Tweede Kamer aan de grondwet. Een wetvoorstel kan in de Eerste Kamer alleen aangenomen of verworpen worden. Voor de stemming discussiëren de Kamerleden hierover en instrumenten als novelle, toezeggingen of moties kunnen een wetsvoorstel nog eventueel wijzigen. De Eerste Kamer bestaat sinds 1815 en sinds 1845 is bepaald dat de leden van de Provinciale Staten de leden van de Eerste Kamer bepalen. De werkwijze die wij nu kennen, bestaat sinds 1983.
Getrapte verkiezingen
Vandaag om 15.00uur precies gaan de Statenleden van de provincie Overijssel naar het stemhokje. De Statenzaal waar normaal gesproken alle tafels en oranjegekleurde stoelen zichtbaar zijn, omring door de publieke tribune, is omgebouwd tot een officieel stemlokaal. Met afzetwandjes en rode potloden. De stemmers zijn ook al aanwezig; alle onlangs geïnstalleerde Statenleden van de provincie Overijssel. Bij de Provinciale Statenverkiezingen zijn zij gekozen tot volksvertegenwoordigers van onze provincie. Een van de taken binnen deze functie is hun stem uitbrengen voor de verkiezingen van de Eerste Kamerleden. Vertrapte verkiezingen wordt dit genoemd.
Bij de getrapte verkiezingen van de Eerste Kamerleden vertegenwoordigen elk Statenlid een bepaalde stemwaarde. Dit is afhankelijk van het aantal inwoners die een Statenlid vertegenwoordigd. Een Statenlid van een druk bevolkte provincie heeft een hogere stemwaarde dan een Statenlid van een minder bevolkte provincie. De stemwaarde wordt vermenigvuldigd met het aantal stemmen die zijn uitgebracht op een bepaalde partij. De zetelverdeling van de Eerste Kamer wordt dan berekend door de stemcijfers van alle provincies bij elkaar op te tellen en te delen door het daadwerkelijke aantal beschikbare zetels; 75 in dit geval. Eventuele restzetels worden verdeeld volgens een systeem van grootste middelen. Het centraal stembureau gaat dan veel rekensommen maken.
Beeld: Nanda Jansen
De reden voor deze vertrapte verkiezingen is dat de leden van de Eerste Kamer meer afstand hebben tot de dagelijkse politiek, ze zijn onafhankelijker. Zouden zowel de Eerste als de Tweede Kamer door rechtstreekse verkiezingen hun leden kiezen, dan kan elke kamer die het meest kortgeleden is geïnstalleerd, zeggen dat zij het belangrijkste zijn. Op deze wijze wordt dit voorkomen.
Na de stemming, vandaag 30 mei om 15u, gaat het centraal stembureau tellen en rekenen. De uitslag zal twee dagen later zijn.
De voorzetwanden worden weer opgeruimd, de rode potloden opgeborgen en de typerende oranje stoelen gaan weer netjes in de kring en de Statenzaal van Overijssel is weer klaar voor haar PS-vergadering.