Betaalbare woningbouw en andere woonvormen

De Achterhoek is niet langer een krimpregio. Door COVID-19 in combinatie met een steeds drukkere en duurdere Randstad is onze regio en met name Bronckhorst meer in beeld gekomen als prettige leef regio. Ook hier zijn veel huizen onbetaalbaar aan het worden voor onze eigen jongeren en senioren die anders willen gaan wonen. Vooral jongeren maken nu nagenoeg geen kans op een betaalbare woning. Zij hebben nu geen zicht op een zelfstandig leven in onze gemeente.

Wij zien de Achterhoek als een groeiregio van de toekomst. Deels door mensen die de Achterhoek en met name Bronckhorst als een prachtige woonbestemming zien en daarvoor bijvoorbeeld de Randstad verlaten. Daar komt bij dat in onze regio veel vacatures open staan die mensen kunnen verleiden om hier aan de slag te gaan. Op veel langere termijn zal klimaatverandering (zeespiegelstijging in combinatie met bodemdaling in de Randstad) ook van grote invloed zijn op het aantal mensen dat zich hier bij ons wil vestigen.

Als wij niet meer gaan bouwen en anders wonen (bijvoorbeeld woningdeling) gaan aanmoedigen heeft dat tot gevolg dat de huizenprijzen nog veel verder zullen stijgen. Dan kunnen enkel mensen met veel geld hier een huis kopen. Dat zou funest zijn voor de leefbaarheid in onze kernen. Ook zien we dat door de vergrijzing onze huishoudens steeds kleiner worden. Omdat er voor hen geen geschikt aanbod is, blijven ouderen daardoor vaak langer dan gewenst in een relatief grote woning wonen, die prima geschikt zou zijn voor een gezin met kinderen.

De gemeente wil nu ook nieuwe woningen toestaan in de nabijheid van professionele geitenhouderijen. Dit druist in tegen het advies van de GGD. Deze gezondheidsdienst waarschuwt dat eerst uit nieuw onderzoek moet blijken of bouwen binnen een straal van twee kilometer van een geitenhouderij niet onevenredig veel gezondheidsrisico’s heeft.

Doorstroming wordt gezien als de toverformule waardoor de woningmarkt weer bereikbaar wordt voor starters. De praktijk is echter weerbarstiger. In de ideale wereld hoef je nooit voor starters te bouwen, want aan het eind van elke verhuisketen komt altijd een starter aan bod. In de praktijk werkt het in de huidige woningmarkt gecompliceerder. Lokale ketens worden bijvoorbeeld verbroken door mensen van buiten het woningmarktgebied die zich hier vestigen. Waar geen goedkope starterswoningen zijn, kunnen ze ook niet vrijkomen. Soms zijn woningen aan het eind van de keten rijp voor de sloop. En waar geen aantrekkelijk aanbod is om naar door te stromen blijven huishoudens gewoon zitten. Kortom specifieke bouw voor een bepaalde doelgroep lijkt niet in alle gevallen automatisch tot doorstroming op de woningmarkt.

Kies je D66 Bronckhorst dan kies je voor het sterk verbeteren van de toegang tot de woningmarkt. Starters willen wij écht perspectief bieden. Onze bestaande woonkernen willen wij versterken en tegelijkertijd zuinig omspringen met ons buitengebied. Kernen zijn om te wonen, te werken, te leven. Ons buitengebied is allereerst bedoeld voor onze voedselvoorziening, voor natuur en recreatie.

Vrijkomende agrarische bebouwing (schuren, stallen en niet woongerichte bebouwing) – de zogenaamde ‘VAB’s’ – willen wij kunnen vervangen door woningen mits levensloopbestendigheid hierbij de norm is. Wij staan voor een actief beleid om VAB’s te laten slopen met een sloopbijdrage indien er geen woningbouw plaatsvindt. Hierdoor ontstaat meer ruimte voor natuur en recreatie én minder druk van zwaar gemotoriseerd verkeer op onze landelijke wegen

Door nieuwe woningen in onze kernen te bouwen maken we onze gemeenschappen veerkrachtiger. We zorgen ervoor dat voorzieningen in de nabijheid zijn van onze inwoners. Als nieuwe wijken nodig zijn, willen we dat in en nabij de grotere kernen mogelijk maken. In de kleinere kernen gaat het om individuele woningen voor de specifieke lokale behoefte van starters en doorstromers.

D66 Bronckhorst wil zoveel woningen bouwen dat vraag en aanbod weer in balans komen. Betaalbare koop en huurwoningen komen dan weer in het vizier voor jongeren, gezinnen en ouderen die levensloopbestendig willen wonen. D66 Bronckhorst wil snel een gericht onderzoek in gang zetten om inzicht te krijgen hoe de doorstroming op onze lokale woningmarkt daadwerkelijk in gang kan worden gezet. Uit eerder onderzoek blijkt dat dit in iedere gemeente anders is. 

Wij zijn realistisch met onze woningbouwambities. In de komende jaren wordt in vrijwel iedere gemeente gebouwd. Dat heeft gevolgen voor de snelheid waarmee wij in Bronckhorst kunnen bouwen. Je hebt immers wel bouwbedrijven, vaklui en materialen nodig om woningen te realiseren. D66 Bronckhorst zal alles uit de kast halen om de snelheid van bouwen te vergroten door vlotte afhandeling van noodzakelijke vergunningen voor woningbouw. 

Wij willen dat we in de Achterhoek samen gaan nadenken over de inrichting van onze regio op langere termijn. Inspiratie daarvoor kunnen we bijvoorbeeld halen uit de schets die Wageningen Universiteit heeft gemaakt voor Nederland over 100 jaar. Deze ‘Ruimtelijke Ordening van de toekomst’ moet richting geven aan onze ontwikkeling, zonder te vroeg keuzes helemaal vast te zetten.

·       D66 Bronckhorst kiest voor het bouwen van betaalbare huisvesting voor starters (huur en koop) binnen de kernen en aan de randen daarvan waar mogelijk. Dat kan nieuwbouw zijn. Maar ook het omvormen van bestaande gebouwen tot leefeenheden geeft mogelijkheden. 

·       Wij leggen ons niet bij voorbaat vast op het aantal woningen dat erbij moet komen. Wij willen dat er weer een gezonde balans gaat ontstaan tussen vraag en aanbod van betaalbare koop en huurwoningen voor jongeren, gezinnen en ouderen die duurzaam levensbestendig willen wonen. 

·       Wij zetten zo snel als mogelijk is een onderzoek in gang om op korte termijn meer inzicht te krijgen hoe doorstroming binnen de woningmarkt van Bronckhorst daadwerkelijk tot stand kan komen. Hiermee krijgen wij ook in beeld met welke woningtypen we het best tegemoet komen aan de woonwensen. 

·       We zien er op toe dat er in realistische snelheid woningen bijkomen. Je kunt immers wel bouwen, maar als de nutsvoorzieningen (riool, water, stroom, glasvezel) niet tijdig kunnen worden aangelegd, heeft dit gevolgen voor het tempo waarin woningen ook kunnen worden bewoond.

·       D66 Bronckhorst zorgt dat een deel van de nieuw te bouwen woningen in eerste aanleg alleen beschikbaar komen voor mensen die hier al wonen of werken, dan wel na een recente studie elders terug willen keren naar onze regio. Wij willen dus beleid dat voorrang geeft aan mensen die een sociale binding hebben met Bronckhorst.

·       We stellen een zelfbewoningsplicht in voor nieuwe en bestaande woningen met een verkoopprijs beneden de Nationale Hypotheek Garantie-grens. Hierdoor wordt prijs opdrijvende speculatie voorkomen en staan woningen niet onnodig lang leeg. Starters en doorstromers krijgen hierdoor meer kans op een passend huis. Die zelfbewoningsplicht heeft de duur van vijf jaar. Natuurlijk blijft wel de mogelijkheid bestaan dat een familielid een huis voor een ander familielid koopt.

·       Bij het bouwen van nieuwe woningen wil D66 Bronckhorst er nadrukkelijk op toezien dat deze landschappelijk zodanig worden ingepast dat zij als vanzelfsprekend onderdeel worden gezien van onze dorpsgezichten en dus niet contrasteren met de schaal en gevoelswaarden die de Achterhoek zo uniek maken. Kortom wij zien er op toe dat de kernkwaliteiten van de bouwplek liefst worden versterkt en op zijn minst worden behouden: leven in het groen is het uitgangspunt.

·       Wij stellen een sloopfonds in waaruit we vrijkomende stallen en schuren actief opkopen, om verloedering, ondermijning maar ook speculatie te voorkomen. Dit fonds voeden we door verrekening met de grondexploitatie van nieuwe woningbouwlocaties in de kernen. Een andere bron is de bijdrage van bedrijven die uit willen breiden in het buitengebied. 

·       Nieuwe tijden zorgen voor andere woonbehoeften:
o  De vraag naar levensloopbestendige woningen neemt toe. Deze woningvraag wordt onvoldoende onderkend. Daarom wil D66 Bronckhorst initiatieven daartoe faciliteren. 
o  We bieden mogelijkheden voor starters via zogenaamde ‘Uuthuuskes’. 
o  Wij zorgen dat locaties die geschikt zijn voor tijdelijke bewoning daarvoor benut kunnen worden. Door te kiezen voor herbruikbare elementen kunnen deze woningen elders weer opgebouwd worden. 
o  Wij geven ruimte aan groepen particulieren (zoals ouderen of jongeren) die bij elkaar willen wonen. 

·       We bouwen vooralsnog geen nieuwe huizen binnen een straal van twee kilometer van geitenhouderijen voordat duidelijk is wat de gezondheidsrisico’s zijn. Hiermee volgt D66 Bronckhorst het advies van de GGD. 

·       Mocht uit GGD-rapportages blijken dat een geitenhouderij een gevaar is voor de volksgezondheid op die plekken waar nieuwe woningen zijn voorzien, dan kiest D66 Bronckhorst in samenspraak met betrokken partijen ervoor dat deze geitenboerderijen verplaatst worden naar elders waar ze geen overlast geven of kunnen stoppen met hun bedrijfsvoering.

·       De huidige woningmarkt vraagt om nieuwe financierings- en organisatievormen. Daar gaan we mee experimenteren. Bijvoorbeeld: 
o  Splitsen van woning en grond. De gemeente blijft hierbij eigenaar van de grond. De bewoner draagt enkel de bouwkosten van zijn huis. Hierdoor worden voor bewoners de totale kosten lager. 
Door het bouwen van woningen op te delen in twee fasen met een casco deel (gefinancierd voor minstens 50 jaar) en een persoonsgebonden deel (o.a. keuken, badkamer, toiletunit) kan sneller ontwikkeld en gebouwd worden (voordat de behoeften van individuele bewoners zijn vastgesteld); dit bevordert ook de flexibiliteit bij toekomstige verbouwingen.