Kijkje in de Staten: juni

Op ons initiatief hebben we een spoeddebat aangevraagd toen we dinsdag 20 juni hoorden dat de PvdA uit de coalitieonderhandelingen was gestapt. Het werd duidelijk dat de formerende partijen snel door wilden gaan, zonder hierover verdere duiding te geven in de Staten.  Het werd voor ons niet duidelijk waarom de PvdA precies uit de formatieproces stapte en we kregen via de media en sociale media verschillende berichten binnen. Dit vroeg om meer duidelijkheid en transparantie. Want alleen doorgaan met gesprekken voeren als formerende partijen, zonder moment van reflectie past niet in een open transparante bestuurscultuur, zoals initiatiefnemer van de formatie BBB ook in hun verkiezingsprogramma heeft staan. We vroegen in het debat of de partijen die hebben onderhandeld bereid zijn om het akkoord dat er lag te delen met de Staten. Zodat we duidelijkheid krijgen of er bijvoorbeeld bezuinigd zou gaan worden op natuur en cultuur en andere keuzes die ze hebben gemaakt.

En bovenal had een groot deel van de Staten het nu gezien, maar een deel van de oppositie en de inwoners niet. Ook hadden we vraagtekens waarom er gekozen is om de financiën pas zo laat aan bod te laten komen bij de onderhandelingen. ‘’Hoe kan men spreken over een akkoord als ze er op de inhoud uit zijn maar niet op de financiën? Hebben de BBB, het CDA en de CU het gevoel dat zij voldoende de zorg van de PvdA hebben gehoord en begrepen?’’ vroeg Danny. Ook deed het bij ons de wenkbrauwen fronsen dat de heer Stoffer werd gevraagd als formateur, iemand van buiten de provincie. Terwijl het argument bij het aanstellen van de vorige formateur juist was iemand vanuit de mienskip te willen, waarmee afscheid werd genomen van deze zelfde heer Stoffer. Als laatste vroegen wij ons af wat voor plek de inbreng van inwoners, bedrijven en politieke partijen in het nieuwe formatieproces zullen krijgen.

De onderhandelende partijen gaven in het debat allemaal een reflectie, maar gaven tegelijkertijd weinig openheid van zaken. De PvdA gaf toe dat het proces niet chique was geweest en maakte duidelijk dat ze geconstateerd hadden dat er op bepaalde thema’s minder geld zou worden uitgegeven dan voor hen geloofwaardig zou zijn geweest. De BBB wilde de stukken niet vrijgeven en antwoordde niet op de vraag of er zou worden bezuinigd. We betreuren het dat de stukken die driekwart van de Staten wel heeft ingezien niet worden vrijgegeven. Verder kregen we geen heldere antwoorden op de andere vragen.

Vervolgens ging het kort over de jaarstukken, een financiële terugblik op het afgelopen jaar. De verantwoording was weer keurig verwoord door de ambtenaren. Onze zorg zit hem meer in de toekomstige uitgaven van de provincie, waar het binnenkort weer over zal gaan als er een nieuw coalitieakkoord ligt. Forse bezuinigingen zijn al ingeboekt, terwijl de provincie Fryslân er juist op vooruit lijkt te gaan. Ook worden incidentele subsidies niet verlengd. Zo steunden we de partijen GrienLinks, PvdD en SP in hun motie om financiering van Doarpswurk in 2024 op hetzelfde niveau te houden als in 2023, vanwege het belangrijke werk dat Doarpswurk voor onze provincie doet. Helaas heeft deze het niet gehaald. De motie om de risico’s van het verbeteren van de sluis bij Kornwerderzand van JA21 die we mede hebben ingediend heeft het wel gehaald.

Deze Statenvergadering liet maar weer eens zien dat mooie woorden niet genoeg zijn en dat het de daden zijn die tellen. In die zin heeft deze Statenvergadering ons op scherp gezet, om kritisch te volgen of een nieuwe coalitie wel echt zo transparant is als ze belooft. De inwoners van Fryslân verdienen duidelijkheid over de keuzes die de politiek voor hen maakt en hoe die keuzes tot stand komen.