De afvalinzameling in gemeenten is flink in beweging. Ook in Vught staat het vernieuwen van de afvalinzameling voor de komende raadsvergadering op de agenda. Dat was voor D66 Vught de aanleiding om afgelopen vrijdagochtend een nieuwe ontbijtsessie in het Vughtse raadhuis te organiseren, deze keer met het thema ‘Van afval naar grondstof’. Misschien niet een sexy en een ietwat technisch onderwerp, maar tegelijkertijd ook heel tastbaar omdat we er allemaal mee te maken hebben.
“Er is veel mogelijk, er kan veel, veel gemeenten experimenteren met afvalinzameling en het is nog pionieren en uitproberen, want er bestaat geen beste aanpak”, aldus D66-raadslid Dianne Schellekens die de sessie inleidde. “Het gaat erom welke aanpak er bij Vught past, wat de inwoners ondersteunt bij nog meer scheiden en hoe de gemeente dit kan faciliteren en stimuleren.”
Inzameling afval verandert
De afvalinzameling is sterk in verandering. We gaan naar een circulaire economie waarin grondstoffen steeds opnieuw gebruikt worden. Afval is niet langer onbruikbaar, maar wordt een grondstof voor nieuwe producten. Dat we van lege flessen nieuwe maken, weten we al lang. Maar bijna al het afval dat gezinnen aanleveren, kunnen we opnieuw gebruiken. Dat betekent dat we ook in Vught gaan van afval inzamelen en scheiden naar grondstoffen inzamelen en zoveel mogelijk hergebruiken. Op termijn hoort daar ook bij dat we stoppen met grootschalig afval verbranden, simpelweg omdat er over een aantal jaren bijna geen ongescheiden afval meer is om te verbranden.
De centrale vraag was hoe we in Vught onze afvalinzameling zo organiseren dat we bijdragen aan de beweging ‘van afval naar grondstof’ en of we in kunnen spelen op de ontwikkelingen die ervoor zorgen dat Vught zo snel mogelijk afvalloos wordt en al het afval hergebruikt kan worden.
Vught doet het al heel goed: relatief weinig restafval per peroon
Nou mogen we in Vught zeker niet klagen; we zijn goed in het scheiden van afval. Nu al zitten we met 120 kilo restafval per persoon per jaar al een heel eind onder het landelijk gemiddelde. Dit doen de Vughtse inwoners en de gemeente ondersteunt dat door veel afvalstromen gescheiden op te halen. Tijdens de ontbijtsessie heeft een aantal deskundigen een pitch gehouden over wat er speelt op gebied van afvalinzameling.
In de gemeenten om ons heen gebeurt ook van alles waarvan we kunnen leren. Wethouder Peet van de Loo ging in op de afvalproef in Best. Met een speciale zak Plastic, Metaal en Drinkartons inzamelen. Best gaat ook aan de slag om droog tuinafval, gescheiden van groente en fruitafval, in te zamelen. Tuinafval kan als biomassa gebruikt worden voor energieopwekking. Zij benadrukte hoe belangrijk het is om in nauwe samenwerking met inwoners te kijken hoe je afval scheiden in je gemeente kan stimuleren. Veel aandacht geven aan communicatie. In het land van Cuijk zijn er al gemeenten met gemiddeld 49 kilo restafval per persoon per jaar. Mark van Rijn, secretaris afvalinzameling Land van Cuijk, legde uit dat dit komt door heldere en eenvoudige communicatie naar burgers. Door samenwerking met een zestal gemeenten worden er ook aanbestedingsvoordelen gehaald. Inwoners worden gefaciliteerd en kunnen veel gescheiden inleveren. Deel van afvalstoffenheffing wordt gebruikt om inwoners goed te informeren en faciliteren. Het streven is 20 kilo restafval per persoon per jaar te halen in 2017. Er zijn plannen voor kleine milieuparken ‘Kiss and dump’ bij uitvalswegen te plaatsen.
Omgekeerd inzamelen in Heusden
In Heusden loopt een voor Vught interessante proef volgens Michel de Jong, directeur Afvalstoffendienst ’s-Hertogenbosch. Heusden wil van 165 kilo naar 80 kilo restafval. Heusden werkt net als Vught met het Diftar-systeem (betalen per keer dat je de kliko aan de straat zet). Door afval zoveel mogelijk door burgers te laten scheiden is omgekeerd inzamelen te overwegen. Dat betekent dat de inwoners betalen voor het restafval (ongescheiden afval) dat ze inleveren. Inleveren van gescheiden afval wordt goed gefaciliteerd door de gemeente.
Henk Klösters, raadslid van D66 Vught, lichtte toe waarom hij graag een 100-100-100 proef wil voor Vught: met 100 gezinnen 100 dagen trachten 100 procent afvalloos ofwel geen restafval meer over te houden. Hiermee maak je inwoners bewust en krijg je als gemeente in zicht in de bereidheid en aangrijpingspunten om gedragsverandering van burgers te stimuleren. Hij opperde het aanstellen van afvalcoaches voor mensen die dat willen. Die verdienen zich uiteindelijk vanzelf terug. Er zijn nu al 84 gemeenten in Nederland die meedoen aan de proef, nu Vught nog.
VANG: van afval naar grondstof
Werken aan verregaande afavalscheiding past in het in het regeerakkoord vermelde ‘Groene Groei’. Dit werd toegelicht door Benno Klapwijk van de vereniging voor afval- en reinigingsmanagement (NVRD). Om concurrentie positie te verbeteren, minder afhankelijke te zijn van fossiele brandstof en milieudoelstellingen halen. In uitvoering programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) gericht op huishoudelijk afval is niet alles uitgewerkt; de uitdaging is bij de gemeentes neergelegd. Doelstelling 75 procent afvalscheiding met slechts 100 kilo in 2020 en voor 2025 naar 30 kilo restafval per persoon per jaar. Nadruk ligt op preventie: gebleken is dat burgers over het algemeen gemotiveerd zijn om een bijdrage te leveren. Voor bedrijfsafval is een afzonderlijk uitvoeringsprogramma uitgewerkt.
Succesvolle kringloopwinkel en repaircafé
Vught mag zich gelukkig prijzen met de zeer succesvolle Vincentius kringloopwinkel. Oud-voorzitter Siebren van de Zee gaf een kijkje in de werkwijze en het resultaat. Er werken 70 vrijwilligers waarvan 40 met afstand tot de arbeidsmarkt. In 2015 maar liefst 34.000 transacties. Omzet 208.000 kilo verkoopbare artikelen per jaar en 39.120 kilo onverkoopbare artikelen afgevoerd. Vanaf 1 januari 2017 is het mogelijk om op de milieustraat te gaan nascheiden. Nu gebeurt dit al doordat mensen uit eigen beweging medewerkers van de kringloopwinkel de materialen laten bekijken die ze willen inleveren op de milieustraat. Nascheiden van afval kan een plek krijgen op de milieustraat, via sociale return werkplekken bieden en er voorzorgen dat goede spullen worden hergebruikt.
Ook was Marius Rovers van commercieel kringloopbedrijf ‘Het Goed’ aanwezig. Hij vulde het verhaal aan door te vertellen over de winkels van ‘Het Goed’. Producten worden na zes weken vervangen als ze niet zijn verkocht. Vught heeft haar eigen maandelijkse Repaircafé dat samenwerkt met de kringloopwinkel van Vincentius. Repair café in Vught gemiddeld 55 klanten dag en 70 procent is te repareren. Ook dat is een mooie manier om de Vughtse afvalberg klein(er) te krijgen.
