Congresprogramma

Beeld: Jeroen Mooijman
Zaterdag 19 november is het zover, het 116e D66 Congres. Dat betekent een uitgebreid programma. Want een D66 Congres is pas geslaagd als er voor iedereen iets te doen is. Wat kun je verwachten?
Met je congresticket heb je toegang tot alle onderdelen. Je hoeft je nergens apart voor in te schrijven.
Het programma begint om 09.00 uur en duurt tot 17.00 uur. Vanaf 08.30 uur zijn de deuren geopend. De eerste subsessies beginnen om 10.30 uur. Tussen 12.00 uur en 14.00 uur staat er lunch voor je klaar. Achteraf is er natuurlijk nog een nazit.
Locatie
de Doelen
Schouwburgplein 50
3012 CL Rotterdam
Hoofdingang Grote Zaal
Overzicht

Beeld: D66

Beeld: D66
Plenair programma
Algemene Ledenvergadering
In de Willem Burger zaal staat de hele dag besluitvorming centraal. Hier kun je stemmen over moties, congresvoorstellen en amendementen. Deze zaal is de kern van het congres.
Welkomstwoord door Agnes Maassen
Fractievoorzitter D66 Rotterdam heet ons welkom in haar stad.
Speech Victor Everhardt
Partijvoorzitter Victor Everhardt opent het congres.
Kandidatenpitch
Bekijk de agenda
Bekijk de agenda van de ledenvergadering
Over een deel van de politieke moties spreken en stemmen we voorafgaand aan het congres.
Grote zaal
Vijftig jaar na het rapport Grenzen aan de groei van de Club van Rome overschrijdt de mens de planetaire en sociale grenzen van de aarde. De ongelijkheid neemt flink toe, en de biodiversiteit neemt op schrikbarende wijze af. Dit maakt een publiek debat over de grenzen van economische groeit urgent en noodzakelijk. Vaak wordt het publieke debat over groei echter vernauwd tot een debat tussen pleitbezorgers van ongeremde groei – de zogeheten techno-optimisten en ecomodernisten – en de voorstanders van ‘ontgroeien’ en ‘consuminderen’. Wat betekent economische groei voor sociaal-liberalen, hoe kunnen we zorgen voor welzijn voor iedereen, maar zonder de planetaire grenzen te overschrijden?
Tijdens deze sessie gaat de Van Mierlo Stichting in gesprek met onder andere Sandra Phlippen (hoofdeconoom ABN Amro), Stientje van Veldhoven en Sophie Bloemen over wat economische groei betekent, en wat de grenzen van deze groei zouden moeten zijn.
Gespreksleider: Afke Groen (Directeur Mr. Hans Van Mierlo Stichting)

Beeld: Jeroen Mooijman
Subsessies
In de subsessiezalen zijn tal van interessante sessies. Daar vinden de verdiepende gesprekken plaats over onze plannen. Sterker nog: daar maken we de plannen van morgen. Hieronder vind je een overzicht van zalen en subsessies.
Subsessies
10.30 uur – 11.15 uur
De zorg staat voor grote uitdagingen. In deze subsessie gaan Kamerlid Wieke Paulusma, minister Ernst Kuipers en wethouder Eelco Eerenberg graag met leden in gesprek over de acute zorg, het verbeteren van samenwerking en de inzet van burgerberaden. Kom dus vooral naar deze sessie en laat uw mening horen over de toekomst van de zorg!
Over de volgende stellingen kunt u meepraten tijdens deze sessie:
1. Niet ieder ziekenhuis kan alle vormen van acute zorg bieden
2. Minder marktwerking en concurrentie, meer samenwerking en preventie.
3. Om de toegang naar zorg te garanderen, moet de burger aan tafel zitten.
Bestaanszekerheid gaat over meer dan alleen inkomen. Het gaat ook over het krijgen van kansen. Fonda Sahla neemt je mee in hoe kinderopvang en de rijke schooldag bijdragen aan eerlijke kans voor ieder kind. Hülya Kat praat graag met je door over de problemen die geldzorgen met zich meebrengen en hoe we dit met verbeterde schuldhulpverlening kunnen oplossen zodat mensen volwaardig kunnen deelnemen aan de samenleving.
In ons landelijk verkiezingsprogramma staat het duidelijk: ‘We moeten eerlijk zijn. Institutioneel racisme verdwijnt niet met een druk op de knop, of alleen door wetgeving. Maar racisme verdwijnt zeker niet zónder dat mensen zich uitspreken en zónder politieke actie. Zonder dat duidelijk wordt gemaakt: dit is niet normaal. In alle lagen van onze partij werken we dag in dag uit om dit waar te maken. Maar hoe kunnen we effectief samenwerken en gezamenlijk een vuist maken?
D66 Tweede Kamerlid Salima Belhaj, woordvoerder bestrijding racisme en discriminatie, gaat graag in gesprek met leden en politici van alle bestuurslagen. Wat hebben we de afgelopen maanden bereikt, welke uitdagingen liggen er nog en hoe kunnen we elkaar steunen? Het zal een interactief panelgesprek zijn met diverse sprekers met kennis over en ervaring met racisme en discriminatiebestrijding.
Sprekers:
Alexandra van Huffelen, Marleen Stikker en Hind dekker – Abdelaziz
Moderator: Elise ten Hoor
Thema-afdeling Digitaal 66
De digitale wereld verandert snel. Maar wat vragen deze veranderingen van ons? Welke keuzes moeten we nu maken? Het is belangrijk dat we niet alleen vanuit technologie, maar vanuit onze waarden naar digitalisering kijken. Denk aan veiligheid, democratie, zelfbeschikking, privacy en transparantie. Met andere woorden: in wat voor maatschappij willen wij leven?
Nederland gaat als tiende land in de wereld een feministisch buitenlandbeleid ontwikkelen. Wat houdt dit precies in, waarom is het belangrijk? En wat is ervoor nodig om dit te realiseren?
Spreker: Dirk-Jan van Vliet
Kennismaking met het gedachtegoed van D66: het sociaal-liberalisme.
Bespreken financiële stukken en wijzigingen reglementen met Rob Meijer en Wietske Veltman.
Sprekers: Samira Rafaela en Tom Theuns
Moderator: Robin van Leijen
Thema-afdeling Europa
Zweden en Italië hebben onlangs een (extreem)rechtse regering gekozen die een kritische houding hebben over Europa. Polen en Hongarije hebben al geruime tijd een kritische houding. Wat zijn de gevolgen voor de Europese Unie en haar burgers, en wat betekent dit voor de besluitvorming in de Europese Raad?
In deze subsessie van de thema-afdeling Sport & Bewegen staan we stil bij sport als publieke taak, het ‘recht op sport’ en de mogelijke komst van de sportwet.
Dit doen we in een levendige en interactieve discussie met een vertegenwoordiger van de Nederlandse Sportraad, Jeanet van der Laan (Kamerlid), Jacqueline Kronenburg (TAFISA, sporten in internationale context) en Dave Ensberg (directeur Jantje Beton). De sessie staat onder leiding van Has Bakker (voorzitter TA S&B en raadslid D66 Utrecht).
We worden allemaal ouder en de arbeidsmarkt is veranderd. Maar ons pensioenstelsel is niet meebewogen. Tijd voor een grondige aanpassing, zodat we ons pensioen weer toekomstbestendig en persoonlijker maken. Tweede Kamerlid Marijke van Beukering en Eerste Kamerlid Carla Moonen vertellen je in deze interactieve sessie alles over de nieuwe pensioenwet. Dit doen zij samen met leden van de Denktank Pensioenen van Thema afdeling Senioren & Samenleving.
Subsessies
11.45 uur – 12.30 uur
Spreker: Tom Middendorp
Moderator: Fons van der Ham
Thema-afdeling Internationale Veiligheid en Defensie
Met zijn blik op de toekomst gericht zal oud-commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp ons tonen dat klimaatverandering en onze veiligheid sterk met elkaar zijn verbonden. Hij schetst de problematiek, maar ook de mogelijke oplossingen. Wat kunnen de politiek en wij zelf doen om weerbaarder te worden?
Sprekers: Jan Paternotte en Joan Nunnely (Raadslid Rotterdam, Werk en Inkomen)
De arbeidsmarkt is krapper dan ooit en toch staan veel mensen aan de zijlijn. De inclusiviteit van de arbeidsmarkt is laag en daardoor schrijven we mensen af. Dat is moreel onwenselijk en op de lange termijn onverstandig. Maar hoe kan het anders? Wat kunnen we op landelijk, regionaal en lokaal niveau doen om de arbeidsmarkt weer te laten werken voor iedereen?
Moderator: Toon Borren (People Operations bij Picnic)
Sprekers: Tjeerd de Groot & Romke de Jong
Er zit verschil tussen stad en regio. Soms misschien zelfs een kloof. Hoe gaat D66 om met dit verschil? In 2022 is de D66 visie “Nederland Regioland” gepresenteerd. Aanleiding voor deze visie was de brief die door 49 regiogemeenten naar de Tweede Kamerfractie werd gestuurd. Nu is het tijd voor de volgende stap: hoe verankeren we de aandacht voor de regio in het DNA van D66?
Spreker: Anne-Marijke Podt
Thema-afdeling Samenleven, migratie en asiel
In deze subsessie wordt de asielafspraken toegelicht door Anne-Marijke Podt en
spreken we over welke rol de thema-afdeling kan spelen om uit de
opvangcrisis te komen.
Spreker: Raoul Boucke, Henk Pijlman en Tjeerd de Groot (gedeeltelijk)
D66 heeft enorme ambities voor een schone en duurzame planeet. In het coalitieakkoord is het gelukt daar stevige afspraken over te maken. Maar sinds 24 februari staat de wereld op zijn kop: oorlog in Oekraïne, onrust in de samenleving en een energiecrisis. Tijdens deze sessie gaan we in gesprek met groene Tweede Kamerleden over de uitdagingen rond het realiseren van onze doelen en ambities in crisistijd.
Sprekers: Afke Groen, Joost Sneller & Emiel Althuis
Thema-afdeling Sociaal Liberalisme
Het neo-liberale beleid van de laatste decennia wordt breed verworpen en de roep om een “sterke staat” klinkt steeds luider. Wat is hierop ons sociaal-liberale antwoord? Wat zijn de taken en verantwoordelijkheden van de overheid en wat zijn de grenzen aan de vrije markt?
In deze sessie laten we je meer zien van de gloednieuwe online-opleiding “Diversiteit & Inclusie”. Zo zal je onder andere bewuster zijn van je eigen vooroordelen, leren over verschillende startposities en zinvolle tips meekrijgen van onze projectleider Diversiteit & Inclusie, Hadiatou Barry.
Thema-afdeling Diversiteit en Inclusie
Het leerrecht – het recht op onderwijs en ontwikkeling – lijkt in Nederland een vanzelfsprekendheid. Toch is dit voor tenminste 15.000 kinderen niet het geval. Zij zitten thuis zonder onderwijs en zijn soms zelfs vrijgesteld van onderwijs. De leerplicht is te rigide; je volgt alles of je volgt niks. Er zijn kinderen die meer flexibiliteit nodig hebben, bijvoorbeeld kinderen met autisme of met een chronische ziekte. En daar is nu geen ruimte voor.
Daarom komt D66 nu met een initiatiefwet om het leerrecht te verankeren en invulling te geven. Zodat ieder kind het recht heeft om te leren en te ontwikkelen. Tijdens de sessie vertellen jongeren die zelf thuis zijn komen te zitten hun verhaal. Daarnaast legt Paul van Meenen uit wat er in de wet staat en wat het effect daarvan is in de praktijk.
Sprekers: Stijn Schep en Arxen Alders
Caribisch Netwerk
Klimaatverandering dreigt Bonaire keihard te raken. Een vijfde deel van het eiland dreigt door zeespiegelstijging aan het einde van deze eeuw te worden opgeslokt door de zee, koraalriffen verdwijnen en hittegolven gaan toenemen. Wat kunnen we doen om het tij te keren?
Sprekers: Bert Bakker en Patrick Sonneveldt
Alumni Netwerk
Wat is de rol van lobbyisten in de democratie? En hoe gaan lobbyisten eigenlijk te werk? Daarover gaan we in gesprek met Bert Bakker, lobbyist en oud-Tweede Kamerlid voor D66.
Een vervelende opmerking. Een hand op iemands schouder. Als politicus een gift aannemen. Wat kan wel en wat kan (net) niet? Bij deze sessie gaan we daarover in gesprek aan de hand van de Grondslagen van Goed Gedrag, gemaakt door het Team Verantwoord Gedrag. Onder andere met Winnie Sorgdrager, maar neem vooral ook je eigen dilemma’s en vraagstukken mee.
Subsessies
13.45 uur – 14.30 uur
Of het nu de oorlog in Oekraïne, de klimaatcrisis of de opvang van vluchtelingen is; besluitvorming heeft vaker dan ooit plaats in Brussel. Daarbij krijgt de EU meer macht, en terecht. Zonder democratische tegenmacht is dat echter heel riskant. Een democratie wordt niet van de ene op de andere dag volwassen. De macht wordt niet zomaar op een presenteerblaadje aan de burger overgedragen; die moet je pakken. Veel van de macht ligt nu bij de ondoorzichtige Europese Raad van Regeringsleiders en niet bij de Europese burgers. Dat verandert alleen als Europa een volwaardige parlementaire democratie krijgt.
Zet je denkkracht in, en wordt onderdeel van een energiek en verbindend gesprek over drie energiedilemma’s, waar ondernemers en politici nu dagelijks mee geconfronteerd worden. Deze sessie is georganiseerd door Ondernemersnetwerk D66. Het Ondernemersnetwerk wil politiek en ondernemers verbinden, om wederzijds begrip te vergroten, en samen verbeterkansen te identificeren voor nu èn de toekomst.
Procesbegeleiding door Alice Krekt (Programmadirecteur Klimaat Deltalinqs) en Ayla Schneiders (Head of Impact Frisse Blikken)
Dilemma’s ingebracht door Marcel Galjee (HyCC), Ron Wit (Eneco), Michiel Sluimers (Sunrock)
Dit gesprek wordt aangevuld met reflecties en ervaring van Hans Vijlbrief (Staatssecretaris Mijnbouw) en Raoul Boucke (2e kamerlid o.a. woordvoerder klimaat & economie)
Dit is een sessie van Ondernemersnetwerk D66.
Spreker: Sjoerd Sjoerdsma
Met de winter in aantocht spreken we over wat we kunnen doen om Rusland te beteugelen, Oekraïne te steunen en in eigen land de steun voor Oekraïne hoog te houden.
In maart 2023 vinden de Provinciale verkiezingen plaats. Tijdens deze subsessie gaan Michiel Rijsberman (gedeputeerde kunst & cultuur, provincie Flevoland), Thierry van Vugt (wethouder cultuur, gemeente Gouda), Judith Kuijpers (Wethouder Zundert) en Jorien Wuite (tweede kamerlid en woordvoerder cultuur) in gesprek over de samenwerking tussen het rijk, de provincie en de gemeente op het gebied van kunst en cultuur met de vraag of deze optimaal is en waar winst te behalen is.
Michael de Roo presenteert een column over recht op cultuur. We sluiten af met een Q&A met Gunay Uslu.
Moderator: Roel Funcken en Ruth Giebels
Thema-afdeling Cultuur
De Kamer behandelt momenteel de Transgenderwet: een wet die het mogelijk moet maken om zonder verklaring van de psycholoog de geslachtsregistratie te wijzigen. Over deze wet is veel te doen, en er gaan nogal wat spookverhalen de rondte. Lisa van Ginneken is woordvoerder namens de fractie van D66 op familierecht. Zij neemt jullie graag mee in waar deze wet over gaat, waarom deze wet zo belangrijk is en waar al die ophef toch vandaan komt. Uiteraard is er ook ruimte voor een Q&A.
Sprekers: Joost Sneller & Hanneke van der Werf
Justitie (Joost) & Veiligheid (Hanneke) zijn partners in crime. Samen vullen ze elkaar aan en zorgen ze voor rechtvaardigheid. Wat vind jij dat er moet gebeuren om Nederland veiliger te maken?
Spreker: Boris Dittrich
Op social media proberen sommigen D66 te framen als een ‘woke’ partij die politiek-correcte prietpraat uitslaat en anderen hooghartig de morele maat neemt. ‘Woke’ wordt dan negatief geduid, terwijl het oorspronkelijk een term is uit de strijd tegen racisme en homofobie. In deze sessie zoeken we naar hoe D66 moet reageren op dit frame, maar ook op de negatieve gevolgen van wokisme, zoals de cancelcultuur en boycots die door sommige woke-aanhangers worden gepropageerd.
Sprekers: Casper Thomas, Roberta Haar en Marietje Schaake
Moderator: Gerdien Knikker
Ondanks het vertrek van Trump lijkt zijn erfenis nog springlevend met als laatste dreun de afschaffing van Roe vs. Wade en het daarmee federale recht op abortus. Wat willen de diep conservatieve republikeinen met de VS en wat zou een eventuele verkiezingswinst betekenen voor de samenwerking met Europa en Nederland? Kortom; wat is de State of de States na de midterm-verkiezingen?
Sprekers: Tjeerd de Groot, Monique Bonsen en Frank van der Endt
De Commissie Nieuw Leiderschap heeft aanvulling gegeven aan de Congresmotie “Nieuw Leiderschap in een nieuw kabinet” op congres 114 en presenteert haar bevindingen en eindverslag aan de leden’.
We hebben veel mooie D66-plannen mogen verwezenlijken in het coalitieakkoord en zijn druk bezig met de uitvoering hiervan. Er staan echter nog grote uitdagingen op ons te wachten als het gaat om wonen. Bijvoorbeeld op het gebied van betaalbaarheid, klimaat en natuurinclusief bouwen. Welke uitdagingen staan ons nog verder te wachten? Hoe moet Nederland er na 2030 uit komen te zien? Denk en praat mee samen met kamerlid Faissal Boulakjar.
Wij maken nu keuzes die impact hebben het heden en op toekomstige generaties. Dat leidt wel tot verhitte gesprekken in de partij. Hoe benutten we elkaar, jong en oud?

Beeld: Jeroen Mooijman
Horecaplein & themamarkt
Op het horecaplein vind je alle koffie-, thee- en waterpunten. Hier is ook het lunchbuffet te vinden tussen 12.00 en 14.00 uur. Verder is dit dé plek waar je andere D66’ers ontmoet. Tussendoor staat er ook op het horecaplein veel op het programma. Aan deze onderdelen kun je informeel deelnemen.
Er is op het horecaplein de ruimte om vragen te stellen aan het Landelijk Bestuur.
Op het MeetingPoint kun je D66’ers ontmoeten die jou wegwijs kunnen maken op het congres. D66-leden van de afdeling Rotterdam kunnen je vanaf hier meenemen door het congres. Welke sessie is voor jou interessant? Zij helpen je verder. Ook kun je met hen een deel van de congresdag beleven.
Wil je kennismaken met netwerken in onze partij om bij aan te sluiten? Of wil je meedenken over een bepaald onderwerp? Kom dan langs op het horecaplein en maak kennis met de diverse netwerken en thema-afdelingen.
Partij-onderdelen:
Mr. Hans van Mierlo Stichting met oa. publicaties
Campagnestand met campagne-artikelen
D66 Internationaal
Netwerken en Thema-Afdelingen:
TA Digitalisering
TA Europa
TA Onderwijs & Wetenschap
TA Economie
TA Duurzaam
TA Samenleven, Migratie en Asiel
TA Internationale Veiligheid en Defensie
TA Sport en Bewegen
TA Internationale Samenwerking
Els Borst Netwerk
PRIDE66
Deel de welvaart (TA Economie & TA Sociaal Liberalisme)
D66 Fractie vacaturestand
Werkgroep Justitie en Veiligheid
In het huidige tijdperk van polarisatie is het enorm belangrijk om tot verbinding te komen. D66 is van oudsher een partij van verbinding en wil deze blijven zoeken, ook binnen het huidige politieke klimaat. Door burgers (meer) te betrekken bij de politiek kunnen we het dalende vertrouwen in de politiek herstellen.
In deze sessie, georganiseerd door de werkgroep Verbindende Democratie, gaan we met elkaar in gesprek over hoe we deze verbinding kunnen blijven zoeken. Welke associaties hebben de deelnemers bij verbinding en hoe kunnen we als partij deze op blijven zoeken? En draagt verbinding bij aan beter beleid?
Thema-Afdeling Democratie en Rechtsstaat. Werkgroep Verbindende Democratie
Na het officiële programma is er ruimte om bij te praten en terug te blikken op de dag.

Een volle zaal tijdens het 115e D66 Congres in ‘s-Hertogenbosch.
• Beeld: Jeroen Mooijman
Doe mee met D66.
Kies voor een land waar je vrij kunt zijn. Waar niemand je laat vallen. De toekomst wordt gemaakt door mensen die meedoen. Zet de eerste stap en schrijf je in.
Ontvang updates van Rob Jetten
Denk en praat mee met D66
Gemakkelijk lid worden wanneer je wil
Steun de campagne
Je ontvangt vanaf nu mailupdates. Zet de volgende stap door lid te worden of steun D66 met een eenmalige donatie.
